Polytechnic Journal of Humanities and Social Sciences

کاریگەری هەڵاوسانی یاساسازی لەسەر ئاسایشی یاسایی-یاساکانی باج وەک نموونە

Fathi Z. Zero — 2024-01-10

زێدەرۆیی لە دانانی ڕێسا و یاساکانی باج بە بێ ڕەچاوکردنی پێوەرەکانی ئاسایشی یاسایی دیاردەیەکی هێناوەتە کایەوە کە بە هەلاوسانی یاساسازی ناسراوە. بەرجەستەترین هۆکارەکانی هەلاوسانی یاساسازی لە یاساکانی باج بریتین لە فرە یاسایی و پەرشوبلاوی یاساکانی باج لە ئەنجامی سروشتی جیاوازی باجەکان، خراپی کوالیتی یاساکانی باج لە ڕووی ڕوالەتی و بابەتیەوە، زیادەڕۆیی لە خستنەڕووی دەقەکانی یاسای باج و ڕێزپەڕە یاساییەکان، هەمواری بەردەوامی یاساکانی باج، دەستێوەردانی حکومەت لە پرۆسەی یاسادانان لە بواری باج، سیستەمی حوکمرانی و پێکهاتەی دەولەت. هەلاوسانی یاساسازی لە یاساکانی باج چەندین دەرئەنجامی لێدەکەوێتەوە کە کاریگەری نەرێنی لەسەر سیستەمی یاسایی باج دادەنێت و بەهای یاسایی یاسادانان دادەبەزێت و ئاسایشی یاسایی لەم بوارەدا دەخاتە مەترسیەوە.

بۆ ئەوەی ئاسایشی یاسایی لە بواری باج بەرپا ببێت، دەبێ هەلاوسانی یاساسازی بۆ کەمترین ئاست داببەزێندرێت، بۆ ئەم مەبەستە پێشنیار دەکەم یاسادانەری عێراقی و کوردستانی پێداچوونەوەیەکی تەواو بە یاساکانی باج بکەن و بڕگە و ماددە خەشدار و زیادەکان لاببەن و سەرلەنوێ بە کوالیتیەکی بەرز دایانبرێژنەوە، هەروەها باجەکان بە پێی سروشتی هاوبەشیان یەکبخەن، بە جۆرێک کە باجەکانی ڕاستەوخۆ لە کۆدێکدا و باجەکانی ناڕاستەوخۆش لە کۆدێکیتردا رێکبخەن، بۆ ئەم مەبەستەش سوود لە تەکنۆلۆژیای پیشکەوتوو و پسپۆران و یاساناسەکان وەربگرن.

دەستەواژە سەرەکیەکان: هەلاوسانی یاساسازی، ئاسایشی یاسایی، یاساکانی باج، هەرێمی کوردستان، عێراقی فیدرال

The Manifestation of Discursive Devices in Male and Female Politician Speeches

Arazoo R. Othman — 2024-01-10

Abstract: Critical Discourse Analysis (CDA) is a form of discourse analytical study that focuses on how text and language in the social and political context enact, perpetuate, and oppose social power abuse, domination, and inequality. Critical discourse analysts take an explicit position in such dissident research, and so seek to analyze, expose, and ultimately oppose social injustice. This study examines four political speeches made by male and female politicians (Boris Johnson, Jill Biden, Jeanine Hennis-Plasschaert, Justin Trudeau). Adopting Van Dijk's Socio-Cognitive Model (2005), this article focuses on examining various ideologies and attitudes by analysing male and female politicians' speeches to see how they attempt to defend their opinions and persuade their audience. The linguistic analysis of the speeches reveals the way how male and female politicians disseminate or express their beliefs differently. The results of the investigation indicate that devices such as "actor description, authority, illustration/example, generalization, national self-glorification, and norm expression" are used to show positive self-representation while devices such as "burden, comparison, euphemism, implication" are used to show negative other representation. Also, those who use these devices more often tend to speak more formally and with stronger ideological biases in their discourse. So, they start using more sophisticated discursive strategies, frameworks, and rhetorical tools in a new way. And that Female politicians use discursive devices distinct from those employed by Male politicians.

Key Words: discursive devices, socio-cognitive, micro-level structure, macro-level structure.

ھەڵسەنگاندنی دیموکراسی سازان لە ئەزموونی عێراقدا

Asst. Prof. Dr. Sherzad S. Abdulla — 2024-01-10

دیموکراسی سازان وەک چەمک بە یەکێک لە بنەما وپرەنسیپە سەرەکییەکانی سیستمی سیاسی و دەستوری ھەر وڵاتێک دادەنرێت، کە پێکھاتەی نەتەوەیی و ئیتنی و فرەیی جیاواز و ھەمەڕەنگ لەخۆدەگرێت، ئەمەش بۆ زامنکردنی مافەکانیان و پارێزگاریی کردن لەجیاوازییەکانیان، بۆئەوەی ستەمکاری سیاسی نەیەتە ئاراوە و لە ئاکامدا ناسەقامگیری سیاسی لە نێو کۆمەڵگەی سیاسی ئەو وڵاتە روونەدات، بۆیە پەیڕەوی کردن لە دیموکراسی سازان لەو جۆرە کۆمەڵگە و وڵات وسیستمە سیاسیانەی کە پەیڕەوی لە فرەیی دەکەن، بە کۆڵەگەیەکی سەرەکی دادەنرێت.

عێراق لەرابردوودا، بۆ پەیڕەوی کردن لە دیموکراسیەت بەشێوەیەکی گشتی و دیموکراسیەتی سازان بەشێوەیەکی تایبەتی ئەزموونێکی ئەوتۆی نەبووە، چونکە سیاسەتێکی دووفاقی پەیڕە دەکرد، ئەویش نکۆڵی کردن بوو لە داننان بەمافەکان، پاشانیش بەنیوەچڵی داننان بوو بەمافەکان، دەرئەنجام ستەمکاری سیاسی و دیکتاتۆریەتی لێ کەوتەوە، بەڵام لەدوای رووخاتی رژێمی بەعس لە عێراق و لە ساڵی ٢٠٠٣، ھەنگاو بەرەو دیموکراسیەتی سازان نرا، ئەگەرچی ھیچ زەمینەیەکی لەبار و ژینگەیەکی تەندروست بۆی فەراھام نەکرابوو، ئەمەش وایکرد تا ئیستاش گرفت وئالێنگاری لە پەیڕەوی کردنی بێتە ئاراوە و دواجار ببێتە هۆی ئەوەى سیمای سەرەکی سیستمی سیاسی عێراق، ناسەقامگیری سیاسی وەکو دەرھاوێشتەی ناکامڵی دیموکراسیەتی سازان وێنا بکەن .

کلیلە ووشەکان : دیموکراسی سازان، سیستمی سیاسی، عێراق، سەقامگیری سیاسی، ستەمکاری سیاسی

شیكردنه‌وه‌ی شوێنی بۆ دابه‌شبوونی ئاوی ژێر زه‌وی له‌ سنوری قه‌زای شه‌قڵاوه

Soran A. Abdulla — 2024-01-10

پوخته:

مه‌به‌ست له‌ دابه‌شبوونی جوگرافیی ئاوی ژێرزه‌وی، خستنه‌ ڕووی سه‌رجه‌م تایبه‌تمه‌ندییه‌ هایدرۆلۆجیه‌كانی ناوچه‌كه‌یه‌ به‌گوێره‌ی پلەبه‌ندیی به‌رزی و نزمی ناوچه‌ی توێژینه‌وه‌، كه‌ خۆی له‌ (دابه‌شبوون، قووڵی، بڕی به‌رهه‌م، ئاستی جێگیر، ئاستی گۆراو، شوێنی ئه‌سترۆنۆمی، به‌رزییان له‌ ئاستی ڕووی ده‌ریا و ساڵی هه‌ڵكه‌ندن)ی بیره‌كان ده‌بینێته‌وه پێویستە ئاماژە بەوەبکەین کەوا زۆرترین بڕی به‌رهه‌می ئاوی ژێرزه‌وی ده‌كه‌ویته‌ هه‌رێمی به‌رزی نزمی دووه‌م، كه‌ بڕی به‌رهه‌میان ده‌گاته‌ (16800 گاڵۆن)ه‌ له‌ خوله‌كێكدا، وه‌كه‌مترینیش به‌ر به‌رزترین هه‌رێمی سنوری ناوچه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ده‌كه‌وێت.

کلیلە وشە: ئاوی ژێرزه‌وی، ئاستی نه‌گۆڕ، به‌رزی و نزمی، بڕی به‌رهه‌م، ئاستی گۆڕاو.

‘The Role of Financial Crises Management Implementing on Investment Development in Kurdistan Region – Iraq During Financial Crises (ISIS War Crisis and COVID-19 Pandemic Crisis)’

Lavin L. Khudhur — 2024-01-10

This study aims to examine the role of crisis management in managing and handling the financial crises (ISIS war crisis and COVID-19 pandemic crisis) on investment development. As well as, the study examined the influence of the crises on investment development. An analytical and comparative study in the Kurdistan Region-Iraq. This study tries to determine the role of crisis management depending on mitroff’s-five stages model, depending on the regulation and decisions made during the occurrence of the crises. As well as, the study compared the government’s reaction at each stage in both crises era. Also, the study tries to analyze and explore the reality of the investment situation during the occurrence of crises in the region. A conceptual study theme was designed, and a set of hypotheses was developed. To verify the validity of the hypotheses. for that purpose, the financial analysis and SPSS version 28.0 was used.

The study reached a set of conclusions, the KRG has more effective and better crisis management to handle and manage the COVID-19 pandemic crisis than the ISIS war crisis on investment projects depending on the scientific criteria. By another hand, the crises themselves there were different from each other. ISIS is a war crisis and external threat. Thus, the ISIS war crisis has a great negative influence on investment projects. capital in dollars dropped from the appearance of ISIS in the crisis stage by (65.20%). As well as, the number of projects dropped from (108) to (70) projects. However, the COVID-19 crisis was a global epidemic spread all over the world but for the region it was internal threat. Causing the delay or stoppage of the projects temporarily rather than that fall the projects. Thus, The COVID-19 pandemic has a limited influence on investment projects. Thus, capital in dollars decreased slightly from the appearance of COVID-19 in the crisis stage by (18.76%). However, the number of projects increased slightly from (66) to (76) projects. The researcher suggested that Manage the crisis according to scientific criteria. And Implementing (Early warning system) to inform the projects of the occurrence of any unwanted events.

Keywords: financial crises, crisis management, investment, ISIS war crisis, COVID-19 pandemic crisis, KRG.

The Impact of Strategic Leadership to Achieving Strategic Success

ARDALAN Y. MOHAMMED — 2024-01-10

Abstract: The aim of this research is to determine the impacts of strategic leadership through dimensions (the alignment of people, systems, and resources in an organization or project). In enhancing strategic success in the projects in Erbil Governorate in the Iraqi Kurdistan Region.

Descriptive analytical methods have been used to analyze the data to describe the variables and dimensions in the study. Then the relationship between an independent variable (strategic leadership) and the dependent variable (strategic success) has been analyzed. The research was conducted on small and medium projects in Erbil Governorate. Questionnaire forms have been used as data collection tools. The sample size frame of the study is (205) Managers who answered the questions. SPSS v23 used to analyze data.

As a result of the data analysis, several results were obtained by describing and identifying both variables in the study, the most important of which is the existence of a direct and significant relationship between the dimensions of strategic leadership and the dimensions of strategic success. The dimension of the strategic leadership variable also has had a positive impact on the strategic success. Finally, a number of recommendations for future research are proposed, the most important of which is that attention should be paid to the implementation of the study variables in all sectors in Iraqi Kurdistan The study seeks to reach theoretical and practical conclusions in the light of which appropriate recommendations are proposed.

Keyword: Strategic leadership, Strategic success, Projects in Erbil Governorate.

A proposed hybrid method for Multivariate Linear Regression Model and Multivariate Wavelets (Simulation study)

Amira W. Omer — 2024-01-10

Abstract: In this paper, a hybrid method was proposed for multivariate linear regression model and multivariate wavelets. Including the wavelet transform for the dependent variables through the multivariate Daubechies and Fejer-Korovkin wavelets and using the minimax and universal methods with the soft threshold rule to data de-noise when estimating model parameters. Then the comparison between the proposed hybrid and classical method (Ordinary Least Squares), combining simulated and actual data along with a MATLAB program written specifically for this purpose. The best possible multivariate linear regression model for the data may be obtained based on the mean squared error. The research showed that the proposed hybrid method yields more accurate parameter estimates than the traditional approach.

Keywords: Multivariate Wavelet, multivariate linear regression model, De-noise, and threshold.

ڕەنگدانەوەى بارودۆخى کۆمەڵایەتى ئافرەتى کورد لە باشوورى کوردستان لە ڕۆژنامەوانى کوردیدا (١٩٦٨-١٩٧٩)

Arazo Y. Hasan — 2024-01-20

^پوختە

^{ئامانجى ئەم توێژینەوەیە دیاریکردنى ڕەوشى کۆمەڵایەتى ئافرەتانى کوردە، لەڕوانگەى رۆژنامەوانى کوردیدا، لە ژێرکاریگەریی داب و نەریتى کۆمەڵگاو گۆرانکارییەکانى ڕەوشى ناوچەکە، ئەم توێژینەوەیە توێژینەوەیەکى مێژووییە پشتى بەستووە بە ناوەرۆک و وتارەکانى ڕۆژنامەگەریی کوردى نهێنى و ئاشکرا وەک سەرچاوەیەکى بنەڕەتى بۆ دەرخستنى بارودۆخى ئافرەتانى کورد لە باشوورى کوردستان، لەگرینکترین ئەو ئەنجامەى پێی گەیشتوون ڕۆژنامەگەریی کوردى هەمیشە وەک ئامرازىێک هەوڵى هۆشیارکردنەوەى ئافرەتانى داوە، بۆ رزگاربوون لەوابەستە بوون بە نەریتى دواگەتووى کۆمەڵایەتى، چارەسەرکردنى کێشە کۆمەڵایەتیەکان.}

کلیلى وشە: داب و نەریت. رێکخراوى ئافرەتان، ڕۆژنامەوانى، گۆڕانکارى.

ڕێکخستنی یاسایی بۆ بیمەی تەندروستی تایبەت لە هەرێمی کوردستاندا

Asst.Prof.Dr. Radhwan Sh. Salih — 2024-01-20

پوخته‌

هەر لەگەل هەڵهاتنی خۆڕی ژیانکردن لەسەر زەویدا، مرۆڤ بەردەوام لە هەوڵدا بووە بۆ پاراستنى ژيانی خۆی چونکە لە ژیانی رۆژانەیدا مەترسی گەلێک رووبەرووی دەبنەوە و زۆرجار ئەو مەترسیانە مرۆڤ ڕووبەڕووی گرفتی تەندروستی دەکەنەوە، بۆیە وەک چارەسەرێک، بیرۆکەی بیمەی تەندروستی لەگەل پێشکەوتنی کۆمەڵگە و بواری یاسایی سەریهەڵداوە و زۆرێک لە ولاتانی پێشکەوتوو رێکخستنی یاساییان بۆ بیمەی تەندروستی کردووە و گرنگییەکی زۆریان پێداوە. لە یاسای شارستانی عێراقی ژمارە (٤٠)ی ساڵی ١٩٥١ی بەرکار لە هەرێمی کوردستاندا، بە شێوەیەکی گشتی رێکخستن بۆ بیمە و چەند جۆرێکی بیمە کراوە، بەڵام لەگەل ئەوەشدا لەئیستادا بۆشاییەکی یاسایی هەیە لە هەرێمی کوردستان سەبارەت بە پرسی بیمەی تەندروستی تایبەت، و هیچ یاسایەکی تایبەت بوونی نیە سەبارەت بەم بابەتە و لە هیچ دەقێکی یاسای بەرکاریشدا باس نەکراوە، كەواتە بە نەبوونى ياساى تايبەتمەند، پرۆسەى بيمەى تەندروستی تایبەت ڕووبەڕووى كۆمەلێك ئاستەنگ دەبێتەوە، چونكە ڕەنگدانەوەى گرنگى هەيە لەسەر ژيانى مرۆڤدا؛ لە لايەنى دەروونيەشەوە ئەو نيگەرانيیە كەمدەكاتەوە، كە توشى تاكەكان دەبێت، لەوەى نەتوانن نەخۆشیەکانیان بەباشی و تێچوویەکی کەمتر چارەسەر بکەن، چونکە بەرزبوونەوەى تێچووى خزمەتگوزاريەكانى تەندروستى بە تایبەتی لە نەخۆشخانە تایبەتەکان و نۆرینگە پزشکییەکاندا واى كردووە بارگرانى بكەوێتە سەر شانى هاولاتيان کە نەتوانن لە شوێنی تەندروستی گونجاو و پێشکەوتوودا چارەسەری نەخۆشییەکانیان بکەن. ئەم توێژینەوەیە بە پشت بەستن بە میتۆدی شیکاری و بەراوردکاری گەیشتووتە ئەو دەرئەنجامەی کە بۆشایی یاسایی هەیە سەبارەت بە ڕێکخستنی پرۆسە و گرێبەستی بیمەی تەندروستی تایبەت، ئەرک و مافەکەکانی لایەنەکانی گرێبەست و چۆنیەتی پێشکەشکردنی خزمەتگوزراییە تەندروستیەکان، و داپۆشینەکان و گرتنە خۆی بیمەی تەندروستی، هەروەها چۆنیەتی هەڵوەشاندنەوەی گرێبەستی بیمەی تەندروستی. لە کۆتایشدا کۆمەلێک پێشنیار بۆ رێکخستنی پرۆسەى بيمەى تەندروستى کراون.

وشە سەرەکییەکان: بیمەی تەندروستی تایبەت، گڕێبەستی بیمەی تەندروستی تایبەت، بیمەکار، بیمەکراو، خزمەتگوزاریە تەندروستیەکان هەرێمی کوردستان.

رادەى پشتبەستنی گەنجانی شاری هەولێر بە مۆبایلی زیرەك لە بەكارهێنانیان بۆ فۆرمەكانی میدیای نوێ (توێژینەوەیەكی رووپێویە)

Asst. Prof. Dr. Abdulkhaliq I. Mustafa — 2024-01-20

پوختە

ئامانجی ئەم توێژینەوەیە بریتییە لە ئاشكراكردنى ئاستى پشتبەستنى گەنجانی شاری هەولێر بە ئامرازەكانى میدیاى نوێ‌ لە ژیانی رۆژانەیاندا بە مەبەستی دەستڕاگەیشتن بە ناوەڕۆك و فۆرمەكانی میدیای نوێ و ریزبەندكرنی بەكارهێنانەكانى بۆ فۆرمەكانیمیدیاى نوێ، توێژینەوەكە لە جۆری توێژینەوە وەسفییەكان هەژماردەكرێت، تیایدا میتۆدیی ڕووپێویی بەكارهاتووە و پشت بە ئامرازی فۆرمی ڕاپرسی بەستراوە بۆ كۆكردنەوەی زانیاری كە بەشێوەی ئەلیكترۆنی لە ڕێگەی گووگڵ فۆرمەوە دروستكراوە.

ئەم توێژینەوەیە لە چوارچێوەی هەردوو تیۆری پشتبەستن بە ئامرازەكانی میدیا و دەوڵەمەندیی ئامرازەكانی میدیادادا جێبەجێكراوە، بەوپێیەی ئەوەی یەكەم جەخت لە بایەخی فاكتەری ئامانج دەكاتەوە لە پرۆسەی پشتبەستن بە میدیا، هەرچی تیۆری دووەمە زیاتر سەرنجی خستۆتە سەر فاكتەری هەمەچەشنی ناوەڕۆك بۆ دیاریكردنی رادەی دەوڵەمەندیی ئامرازەكانی پەیوەندییكردن، ئەم دوو رەهەندەش بە وردی لە بڕگەكانی فۆڕمی راپرسییدا رەنگیداوەتەوە.

كۆمەڵگەی توێژینەوەكە بریتییە لە گەنجانی شاری هەولێر، نموونەی توێژینەوەش بە شێوەیەكی هەڕەمەكی وەرگیراون و فۆڕمە ئەلیكترۆنییەكەیان لە شێوەی بۆ نێردراوە. گرنگترین ئەو ئەنجامانەی توێژینەوەكە پێیگەیشتووە بریتییە لەوەی زۆرینەی گەنجانی شاری هەولێر مۆبایلی زیرەك بەكاردێن بۆ پەیوەندییكردن بە كەسانی دیكە و دەستخستنی هەواڵ و زانیاری.

كلیلە وشەكان: مۆبایلی زیرەك، پشتبەستن، میدیای نوێ، گەنج.

Image Schema Analysis of Synonymy, Hyponymy, and Metonymy Relations

Marewan Dh. Taher — 2024-01-20

The rational of this study is to investigate the cognitive mechanisms involved in configuring sensory experience and encyclopaedic knowledge in the mental system through the analysis of synonymy, hyponymy, and metonymy relations. The aim is to characterise the conceptualization of synonymy, hyponymy, and metonymy relations in the conceptual structure by adopting Image Schema Theory (Johnson, 1987; Lokoff, 1987). Besides, it also aims at identifying the differences in embodying a pair of synonyms, a hyponym and superordinate, and two metonymic forms adopting image schema theory. These relations are analysed adopting a descriptive qualitative method using image schema theory. Thus, the motivation behind this study is to perceive how these relations are conceptualised and embodied in the mental structure of the speaker. The study concludes that these lexical sense relations can be conceptualised in the conceptual system by adopting image schema patterns. The adopted lexical sense relations can give rise to various image schematic patterns, so the structure of the sentence restricts the type of the pattern. In the analysis of metonymy relation, the image schema assigns an objective identification of the metonymic form. The most frequently used pattern is the FORCE image schema based on the analysed sentences.

Keywords: Image Schema, Cognitive Semantics, Synonymy, Hyponymy, Metonymy.

مێژوونوسانی سریانی و نوسینه‌وه‌ی مێژوو

Zardasht D. Khudhir — 2024-01-20

پوخته‌

ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ باس له‌ به‌شێك له‌ مێژوونوسانی سریانی و قۆناغه‌كانی ژیانییان و ئه‌و ڕه‌وشه‌ی پێدا تێپه‌ریوون ده‌كات، تیشك ده‌خاته‌ سه‌ر پێگه‌ی زانایانی ئایینی سریانی كه‌ كۆڵه‌گه‌ی سه‌ره‌كی و سه‌رمه‌شقی نووسینه‌وه‌ی مێژوون له‌ كۆمه‌ڵگای سریانی، به‌ تایبه‌تی له‌هه‌رێمی جه‌زیره‌ وه‌ك مه‌ڵبه‌ندێكی گرنگ له‌ هزری مێژوونوسانی سریانی، مێژوو له‌ تۆماری سریانییه‌كان به‌گوێره‌ی هزرو تێروانینی گه‌وره‌ پیاوانی ئایینی مه‌سیحی نوسراوه‌ ته‌وه‌، بۆیه‌ كتێبه‌كانیان زیاتر شه‌قڵێكی ئایینی ده‌نوێنن.

به‌شی زۆری په‌رتووكه‌كانیان دووبه‌ش له‌ خۆده‌گرن، ئه‌وانیش مێژووی دونیایی و مێژووی كڵێسا یان ئایینی، هه‌ڵبه‌ت له‌ پاڵ ڕوداوه‌ مێژووییه‌كان ته‌واوی ڕوداوه‌ جیاوازه‌كانی نێو دێرو كڵێساكان له‌ تۆماری مێژوونوسانی سریانی به‌رچاوده‌كه‌وێت، به‌ تایبه‌تی ئه‌وناكۆكی و ململانێیه‌ی له‌ نێو شوێنه‌ ئایینیه‌كاندا هه‌بوو، هه‌روه‌ها له‌ تۆماری سریانییه‌كان مێژوو به‌ ته‌واوی تێكه‌ڵ به‌ كایه‌ ئایینیه‌كه كراوه‌، ئه‌مه‌ش به‌هۆی ئه‌وه‌ی دیدی مێژوونوسانی سریانی ئاینیانه‌یه‌ وه‌ك له‌وه‌ی مێژوونوسانه‌ خۆیان بۆ ڕوداوه‌كان ته‌رخان بكه‌ن، هه‌روه‌ها نووسینی مێژوو پتر بۆ به‌رگریكردن له‌ كۆمه‌ڵگای سریانییه‌، له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و ئازارو ناخۆشیانه‌ی له‌ ناوچه‌ جیاوازه‌كان ڕووبه‌ڕوی پێكهاته‌كه‌یان ده‌بووه‌وه‌.

په‌یڤێن سه‌ره‌كی: مێژوو، مێژوونوس، سریانی، ئایینی، كڵێسا، پیاوی ئایینی، نووسینه‌وه‌ی مێژوو.

پێوەری بیرکردنەوەی پێکهێنەرانە لای خوێندکارانی بەشەکانی هونەر لە زانکۆی سلێمانی

Yadgar M. Amen — 2024-01-20

پوختە

ئامانجی توێژینەوەکە بریتیە لە پێوانەکردنی بیرکدنەوەی پێکهێنەرانە لای خوێندکارانی بەشە هونەریەکان لە زانکۆی سلێمانی هەروەها بەپێی ڕەگەزی گۆڕاوی (نێر – مێ) و بەپێی گۆڕاوی کۆلێج لەنێوان (خوێندکارانی کۆلێجی هونەر - خوێندکارانی کۆلێجى پەروەردەى بنەڕەتى/ بەشى پەروەردەى هونەر)، وە توێژینەوەکە بە میتۆدی (وەسفی) کاری لەسەر کراوە بە ویستی گەڕان بەدوای چیەتی و چۆنیەتی دیاردەکان. ناوەڕۆکی توێژینەوەکە دەربارەی بابەتی بیرکردنەوەی پێهێنەرانەیە لە توانای تاکدا و ئاڕاستەکردنی بەرەو بیرکردنەوەی داهێنەرانە. هەروەها کۆمەڵگای توێژینەوەکە بریتیە لە بابەتی بیرکردنەوەی پێکهێنەرانە لای خوێندکارانی قۆناغی سێ و چواری کۆلێجی هونەر/ بەشی شێوەکاری و پەروەردەی هونەر بۆ ساڵی خوێندنی (٢٠٢٢-٢٠٢٣)، و نمونەی وەرگیراو پێکهاتووە لە (٤٠) خوێندکار لە هەردوو ڕەگەزی نێر و مێ.کە توێژەر ئامڕازی (ڕاپرسی) بەکارهێناوە لەگەڵ پسپۆڕانی بواری دەرونناس و ڕێگاکانی وانەووتنەوەدا، لەڕێگەی ڕاستگۆیی دەرەکی و ناوەکیەوە پێوەرێک دروستکراوە بۆ بیرکردنەوەی پێکهێنەرانە، وە ڕای شارەزایان وەرگیراوە و پاشان بۆ جێگیری بەسەر نمونەیەک لە خوێندکاراندا جێبەجێکراوە. ئەنجامەکانی توێژینەوەکە لە بەشی چواردا خراونەتە ڕوو. هەروەها توێژەر ڕاسپاردەی پێشکەش بە لایەنی پەیوەندیدار کردووە کە بریتیە لە:

ئەنجامدانی خولی ڕاهێنان لەلایەن سەرۆکایتی زانکۆی سلێمانیەوە بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی بیرکردنەوەی پێکهێنەرانە لای خوێندکارانی بەشە هونەریەکانی زانکۆی سلێمانی.

اثر المتغيرات المؤسسية في الاستثمار المحلي

Peran A. Mohamad — 2024-01-20

المستخلص

الهدف من هذه الورقة هو دراسة تأثير العوامل المؤسسية على الاستثمار المحلي لمجموعة من 16 دولة في القارة الافريقية خلال الفترة 2002-2015 ، باستخدام نموذج بيانات لوحة ديناميكية. تم استخدام نموذج Kraay and Driscoll للتأثيرات الثابتة الذي يفسر الارتباط التسلسلي والتغاير الجماعي في الاتجاه والاعتماد المقطعي , مع نتائج تجريبية تكشف أن جميع مؤشرات الحكم تؤثر إيجاباً وبشكل كبير على الاستثمار المحلي في إفريقيا ،باستثناء فعالية الحكومة التي تصادف أنها غير ذات أهمية . ايضا، إن حرية الرأي و المساءلة والسيطرة على الفساد يمارسان مزيداً من التأثير على الاستثمار المحلي كما هو موضح من خلال قيم معاملهما. علاوة على ذلك ، يعتبر النمو الاقتصادي أيضاً عاملا ًمهماً في تفسير الاستثمار المحلي في إفريقيا.

الكلمات الدالة: الحوكمة ، الاستثمار المحلي ، افريقيا ، المتغيرات المؤسسية.

أثر راس المال البشري والمادي في النمو الاقتصادي في (الدول المنخفضة الدخل ) للمدة 1990-2021

Nafser A. Abdal — 2024-01-20

المستخلص

تهدف البحث إلى تقدير وتحليل آلية تأثير الاستثمار في راس المال البشري في النمو الاقتصادي،وذلك في مجموعة الدول المنخفضة الدخل للمدة 1990- 2021 وذلك لأختبار فرضية مفادها أن الإنفاق الإستثماري على رأس المال البشري له أثر إيجابي ومعنوي في النمو الاقتصادي، وقد تبيين أن إجمالي تكوين رأس المال الثابت له تأثير أيجابي ومعنوي على معدل النمو السنوي في النمو الناتج المحلي الإجمالي،بينما تأثير كل من المتغيرين الالتحاق بالتعليم العالي والتعليم الثانوي معنوي إحصائياً ولكن ذو تأثير سلبي،كما أن متغير التعليم الابتدائي كان ايضا له تأثير سلبي على معدلات النمو السنوي للناتج المحلي الإجمالي ولكن باثر غير معنوي الا عند مستوى ثقة 10%.

Determining the Relationship between Tourism Marketing Strategy and Tourist Satisfaction

Aree M. Ali — 2024-01-20

Abstract— This paper aims to investigate the role of the tourism marketing strategy and its contribution to tourist satisfaction in Duhok Kurdistan Region-Iraq as the study sample.

The organizations that apply the concepts of modern marketing take the tourist as the basis of their activity and existence and continuity, and the satisfaction of tourists is one of the areas that have received a huge number of research in recent years due to the importance that it has occupied in marketing philosophy.Satisfaction of tourists is one of the most important factors that guarantee future profit growth. Nowadays,many organizations have considered tourist satisfaction as an important criterion for measuring the quality of their work.

The researchers try to shed light on tourist satisfaction by getting to know the concept of tourist satisfaction , and how to measure it.The research deals with a very important topic, which is the role of tourism marketing strategy in enhancing tourist satisfaction, and in light of this, the research sheds light on the nature of tourism marketing strategy objectives, marketing mix.Statistical tests of validity and reliability of the questionnaire, the validity of the main hypotheses, where it appeared that there is a relationship between tourism marketing strategy and tourist satisfaction at the overall level. From this point of view, the research recommends the necessity of activating the use of tourism marketing strategy as it was found that there is a strong influence relationship in achieving tourist satisfaction.

Keywords—marketing strategy, satisfaction , tourist, tourism, target market.

Cognitive Theories of Meaning Construction in Verb Particles in English

Chnur I. Mheallddin — 2024-01-20

Abstract—Cognitive linguistics argues that meaning construction involves a speaker's interpretation or conceptualization of an experience for the purpose of linguistic communication. This interpretation is not a simple one-to-one correspondence between words and their meanings, but rather a complex process that takes into account various cognitive mechanisms or abilities such as metaphor, metonymy, schematization, categorization, polysemy, and others. Each of these operations contributes in some way to meaning construction. The aim of this study is to examine verb particles with various cognitive mechanisms that are mentioned above. We can gain a deeper understanding of how verb particles are used to communicate our experiences and ideas. The data is taken from books, journals, and articles. The study concludes that cognitive abilities and mechanisms play a vital role in constructing meaning with the use of verb particles in our daily activities. This is largely influenced by our experiences and encyclopedic background.

Keywords: brain, Cognitive theory, verb particle, encyclopaedic view, experiential view.

دور مبادئ حوكمة الشركات في تخفيض المخاطر الائتمانية في المصارف التجارية

Hana J. Bapir — 2024-01-20

المستخلص

يهدف الدراسة في جانبة النظري والتطبيقي بيان دور المبادئ حوكمة الشركات في تخفيض المخاطر الأئتمانية في المصارف التجارية من وجهة نظر عاملين للمصارف التجارية في مدينة أربيل، من خلال التعرف على المفاهيم و المبادئ الاساسية لحوكمة الشركات و ايضا تسليط الضوء على مفهوم المخاطر الأئتمانية ولتحقيق أهداف هذه الدراسة واختبار فرضياتها تم اعداد استمارة استبانة مكونه من ثلاثة محاور، وتم توزيعها على عاملين في المصارف التجارية في مدينة أربيل، وبلغ عدد الاستمارة الموزعة (95) استمارة وتم استرداد (85) استمارة وكانت (80) استمارة صالحة للتحليل، ومن ثم تحليل النتائج باستخدام برنامج الحزمة الاحصائية للعلوم الاجتماعية (SPSS) )وتم استخدام تحليل الارتباط والانحدار الخلي البسيط واختبار ( test- t ) لإختبار فرضيات الدراسة.

وتتمثل المشكلة الرئيسية للدراسة من خلال السؤال الرئيسي ما هو دور مبادئ حوكمة الشركات في تخفيض المخاطر الأئتمانية في المصارف التجارية من وجهة نظر عاملي المصارف التجارية في مدينة أربيل.

وتأسيسا على ما سبق توصلت الدراسة الى مجموعة من الاستنتاجات ومن أبرزها: تؤدى ازدياد في المخاطر الائتمانية إلى مجموعة من الآثار والنتائج السلبية التي تؤثر على كل من المصرف والسوق والعملاء ويتوسع بالتبعية إلى الاقتصاد القومي ككل فتؤثر في البيئة الاستثمار، وارتباك الموازنة العامة للدولة، والدخل القومي، والميزان التجاري، وتقليص معدلات النمو الاقتصادي، إن الخطر الذي يرتبط او يرافق عملية منح الائتمانية يقل بنسبة كبيرة بالنسبة لقرار الائتمان للمصارف المؤسس على التطبيق السليم لمبادئ حوكمة الشركات، تؤدي دقة الإفصاح والشفافية كنتيجة للتطبيق السليم لمبادئ حوكمة الشركات إلى زيادة مصداقية بالتقارير المالية فتؤثرفي زيادة ثقة المساهمين وتلبية الحاجات صناع القرار، أٌدى تطبيـق مبادئ حوكمة في المصارف تأكيد مدى فعالية العمليات التي تقوم بها الإدارة وتحديد مستوى المخاطر الائتمانية، وتقييمها وإدارتها داخل هذه المصارف.

ومن أهم توصيات الدراسة: ضرورة التزام المصارف التجارية العاملة في مدينة أربيل بالافصاح والشفافية لاعداد التقارير المالية بشكل دوري، وبإنتظام لما له دور في زيادة الثقة لمستخدمي البيانات المالية و بالتالي زيادة الثقة المستثمرين بالمصارف، عقد دورات من قبل الهيئات المعنية لتوضيح أهمية التطبيق مبادئ حوكمة الشركات وأثرها في تخفيض المخاطر الائتمانية وذلك لزيادة الوعي لدى المساهمين والإداريين والمستثمرين بأهمية حوكمة الشركات، ضرورة وجود اقسام خاصة بالإدارة المخاطر الائتمانية في المصارف لتقليل المخاطر الائتمانية لادنى حد، ضرورة تطوير قواعد مكتوبة لحوكمة الشركات ليؤكد على دمجها بالنظام القانوني، بحيث تصبح القانوناً يعاقب من يخالفه مما يساهم في تطور ونمو الاقتصادي.

الكلمات الإفتتاحية: حوكمة الشركات، المخاطرة، الافصاح، المصارف التجارية، المخاطر الائتمانية.

المجلس الأعلى للإفتاء في إقليم كوردستان/ العراق وفتاواه في المعاملات المالية

Kamal A. Amen — 2024-01-20

المستخلص

الفتوى الجماعي، له بالغ الأهمية، ويعتبر من ضروريات العصر، لمعالجة النوازل المعاصرة، في مختلف نواحي الحياة، للأفراد والجماعات، في المجتمع الإسلامي، وشبيه بالإجماع المصغر، من حيث اعتماده على مبدأ الشورى، وثبت مشروعيته بالأدلة الشرعية، وله صور مختلفة، وهناك مجالس عدة، تقوم بهذا المهام، في العالم الإسلامي والبلدان الأخرى.

وكان العراق منبع لمدارس الفقهية، منذ القرن الأول الهجري، ومنه انتشر إلى الدول الأخرى، ولإقليم كوردستان/ العراق، حظ وافر من ذلك، ويمثل هذا الدور الآن المجلس الأعلى للإفتاء، وله فتاوى منشورة في كافة النواحي، ومنها المعاملات المالية، في الاقتصاد الإسلامي، التي لها أثر واضح، في الأنشطة الاقتصادية الجارية حاليًا.

كیەكەگارد وەك ڕەخنەگری هیگڵ

Asst. Prof. Ribwar H. Amin Hassan — 2024-01-20

پوختە

بەگەڕانەوە بۆ سەرچاوەی سەرەكی لە نێو نووسینەكانی خوداناس و فەیلەسووفی دانماركی سۆرین كیەكەگارد (1813-1855) و لە ڕوانگە و دیدی ئەوەوە بۆ هیگڵ: (1770-1831)؛ ئەم توێژینەوەیە تیشك دەخاتە سەر پەیوەندیی و ناكۆكیی هزریی ئەم دوو فەیلەسووفە، ئەمەش سەبارەت بە چەمكەكانی ڕاستەقینە(truth)، خود (self) و بابەتیبوون(objectivism). كیەكەگارد سەرەتا لە ڕەخنەكانیدا ڕووی لە هیگڵیستە دانماركییەكان و پاشان ڕاستەوخۆ دەچێتە سەر ڕەخنە لە نووسینەكانی هیگڵ خۆی. ئەو كەلێنە ئاشكرا دەكات كە بابەتیبوون (objectivism)، لە فەلسەفەی هیگڵدا دروستی كردووە، كە كیەكەگارد بە گەڕانەوەی بۆ خود (Selv)، لە هەوڵی پڕكردنەوەیدایە و پێی وایە خودباوەڕییش (subjectivism) هەڵگری ڕاستەقینەی خۆیەتی. كیەكەگارد مكووڕە لەسەر ئەوەی كە ڕاستەقینە شتێكی خودییە و نابێت فەلسەفەش بچێتە سەر ڕێچكەی زانست. لە كاتێكدا هیگڵ دەڵێت دەبێت فەلسەفە ڕێچكەی زانست بگرێتە بەر. كیەكەگارد دەڵێت زۆر شت لەم بوون و ژیانەدا هەن، كە خۆیان بەدەست ئەزموونكاری و تێبینی و تاقیكردنەوەوە نادەن و زانست بەو ئامرازانەی لەبەردەستیدان ناتوانێت پەییان پێ بەرێت، لەوانەش چۆن بتوانین ڕێژەی باوەڕ، ئەڤین، هاوڕێیەتی و بەدكاری و.. لەلای مرۆڤەكان دیاریی بكەین و هەڵیانسەنگێنین. بە چ پێوەرێك داوەری و حوكم لەو بارەیەوە دەربكرێت؟

بۆ خستنەڕووی ئەم كێشەیە پشتمان بە میتۆدی ڕەخنەی فەلسەفیی بەستووە و گەیشتووینەتە ئەو ئەنجامەی كیەكەگارد فەلسەفەی بە شێوەیەكی كردەیی بۆ تێگەیشتن لە بوونی مرۆڤ خستۆتەكار و ئەمەش ڕێگەی پێداوە سیستەمی هزری هیگڵ بخاتە ژێر پرسیاری گرنگەوە. بۆ كیەكەگارد هەر ئەوەندە بەس نییە سیستەمێكی بیركردنەوەمان لەبارەی بوون و ژیانەوە هەبێت و بتوانین ژیان و واقیع بە بیرۆكە و نووسین و قسە شییبكەینەوە، بەڵكو پێویستە ئەو بیركردنەوەیە پەیوەست بێت بە ژیانی كردەیی و ڕۆژانەی مرۆڤەكانیشەوە، بگرە پێویستە ئەو بیركردنەوەیە لەو ژیانەوە هەڵقوڵابێت و خزمەتیشی پێ بكات و چارەسەری كێشە ڕۆژانەییەكانیشی بكات.

وشە كلیلییەكان: كیەكەگارد، هیگڵ، ڕەخنەی فەلسەفی، بابەتی، خودی، بوون.

النطاق الزمني للضمان العشري في القانون المدني العراقي

Prof. Dr. Husain T. Faidhulla — 2024-01-20

المستخلص

نتيجة لخطورة أعمال البناء والتشييد والتي قد يترتب عليها اضرار خطيرة فادحة يُصيب الانسانَ في ماله وروحه ويُصيب الاقتصاد الوطني نتيجة لتهدم البناء أو عيب يهدد سلامته ومتانته، وضع المشرع أحكاماً خاصة تسمّى بالضمان العشري او المسؤولية العشرية لتنظيم مسوؤلية المقاول والمهندس المعماري استثناءً من القواعد العامة، وجاءت هذه الأحكام في شكل قواعد آمرة لا يجوز الاتفاق على الاعفاء أو الحد منها، كما أنه بموجب هذه القواعد يضمن كل من مقاول البناء والمهندس المعماري بشكل تضامني ما يصيب البناء أو المنشأة من تهدم أو عيب يُهدِّدُ سلامته ومتانته لمدة عشر سنوات بعد التسليم استثناء من القواعد العامة، وهذه الأحكام عموماً إما احكام متعلقة بأشخاص الضمان، او بموضوعه او بمدته، ويتناول هذا البحث بالدراسة أحكام الضمان العشري من حيث المدة، حيث تعرضنا بالبحث للنطاق الزمني للضمان العشري والذي يتمثل في مدة العشر سنوات التي يجب أن يقوم فيها سبب الضمان من تهدم أو عيب وبيان الاشكاليات المتعلقة ببدء سريانها، ومدة تقادم دعوى الضمان.

ومن استنتاجات هذا البحث انه على الرغم من أن المشرع العراقي اكتفى بعبارة (وقت اتمام العمل وتسليمه) لبدء سريان مدة الضمان العشري، يجب أن يُفهم من ذلك بأن المقصود بتسليم العمل هو (قبول العمل) أو تقبُّل العمل من قبل رب العمل وليس واقعة التسليم فقط سواء أكان فعلياً أو حكمياً، لأنه من المفترض أن تكون العبرة بتقبّل العمل، أي إقرار رب العمل لما قام به المقاول والمهندس من عمل بعد معاينته وأنه قد تم صحيحاً مطابقاً لما هو متفق عليه، ولما توجبه الأصول الفنية. ويتمثل أهم توصيات هذا البحث في اقتراح تعديل بعض نصوص القانون المدني العراقي المتعلقة بموضوع البحث.

الكلمات المفتاحية: الضمان العشري، النطاق الزمني، مدة تقادم، المقاول، رب العمل، المسؤولية العشرية.

الديانة المسيحية وانتشارها في كوردستان

Fars Q. Faqi Abdulla — 2024-01-20

الملخص

تعد المسيحية احدى الديانات العالمية التي عمت الارض اضافة للاسلام واليهودية وهي ديانة وجدت موضعها في العراق عموما وفي كوردستان خصوصا منذ القرن الاول بفعل هجرة القديسين والرهبان الى ارض العراق بادئ ذي بدء ومن ثم منتقلتهم في العصور المتعددة الى كوردستان العراق حيث اوجدوا لهم مدنا وقرى وتجمعات واحياء وسط الكورد جعلتهم احدى الديانات المؤثرة في الحياة الدينية والثقافية والسياسية والاقتصادية والفكرية والاجتماعية في الكورد وكوردستان

لقد عانت المسيحية في العراق عموما وفي كوردستان العراق خصوصا من تحولات الفترة 1021_1992مومن ثم حاولنا دراسة المسيحية في تاريخها في كوردستان ومتحدداتها التي شكلت انتشارها بالمنهج التاريخي في كوردستان.

كلمات المفتاحية: المسيحية، الديانة المسيحية، كوردستان، المذاهب المسيحية، الشعب الكردي، تاريخ المسيحية.

دادخوازى (التظلم) له‌ بڕیاری كارگێڕی

Hazim M. Ahmad — 2024-01-20

پوخته‌

ئه‌وه‌ی له‌ تێكڕای هه‌ڵسوكه‌و‌ته‌ یاسایی یه‌كانی ده‌سه‌ڵاتی كارگێڕی دا ده‌بینرێت له‌ دوو ئامراز تێپه‌ڕناكات، یان ئه‌وه‌تا چالاكیه‌ كارگێڕیه‌كه‌ی به‌ تاك لایه‌نی ئه‌نجام ده‌دات به‌ بێ وه‌رگرتنی ڕه‌زامه‌ندی تاكه‌كان و فه‌رمان به‌سه‌ركراوان، یان ئه‌وه‌تا چالاكیه‌ كارگێڕیه‌كه‌ دێته‌كایه‌وه‌ له‌ ده‌رئه‌نجامی پڕۆسه‌ی دان و وه‌رگرتن، ئه‌مه‌ی یه‌كه‌میان پێی ده‌گوترێت بڕیاری كارگێڕی و ئه‌وه‌ی دووه‌میش گرێبه‌ستی كارگێڕی، بڕیارێكی كارگێڕی دروست پێویسته‌ چوار ڕه‌گه‌زی بنه‌ڕه‌تی له‌ خۆ بگڕێت له‌وانه‌، كارێكی یاسایی یه‌، ده‌رچوونی له‌ لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتی كارگێڕیه‌وه‌، ده‌ركردنی بڕیاره‌كه‌ به‌ تاك لایه‌نی، لێكه‌وته‌ی یاسایی هه‌بێت، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش دا ده‌بێت پێنچ پایه‌ی سه‌ره‌كی له‌ بڕیاره‌كه‌ بوونی هه‌بێت، له‌وانه‌ محل، هۆكار، ئامانج، شكلیات، تایبه‌تمه‌ندی، له‌ حاله‌تی نه‌مان و له‌ ده‌ستدانی یه‌كێك له‌م ڕه‌گه‌ز و پایانه‌ ڕووبه‌ڕوی بڕیارێكی كارگێڕی نامه‌شروع ده‌بینه‌وه‌، یه‌كێك له‌و ئامراز و فلته‌ره‌ یاسایی و كارگێڕیه‌ كاریگه‌رانه‌ش بۆ ڕاستكردنه‌وه‌ی ئه‌و بڕیاره‌ بریتی یه‌ له‌ دادخوازی كارگێڕی (التظلم الادارى) كه‌ له‌ ڕێگه‌ی ئه‌م ئامرازه‌وه‌ كه‌سی زه‌ره‌مه‌ند له‌ بڕیاره‌ كارگێڕیه‌ نادروسته‌كه‌ به‌ر له‌وه‌ی ڕوو له‌ تانه‌دان بكات و داوای هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ تۆمار بكات له‌ لای دادگای قه‌زای كارگیڕی، به‌ نوسراوێك سكاڵا و ناڕازیبوونی خۆی ئاراسته‌ی ئه‌م لایه‌نه‌ كارگێڕیه‌ ده‌كات كه‌ بڕیاره‌كه‌ی ده‌ركردووه‌، داوای پێداچوونه‌ ده‌كات به‌ شێوه‌ی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ یان كێشانه‌وه‌و هه‌مواركردنه‌وه‌ی بڕیاره‌ كارگێڕیه‌كه‌ ده‌كات، گرنگی ئه‌م ڕێككاره‌ كارگێڕیه‌ له‌وه‌دایه‌ له‌ یاسای به‌شێك له‌ ووڵاتان له‌ ناویشیاندا عێراق و هه‌رێم دادخوازی كارگێڕیان واجب كردووه‌ وه‌ پێشمه‌رجه‌ به‌ر له‌ ڕووكردنه‌ دادگای كارگێری، ئه‌مه‌ سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی فلته‌رێكی به‌ خۆداچوونه‌ی گرنگه‌ بۆ كارگێڕی بۆ ئه‌وه‌ی كێشه‌كه‌ی خۆی له‌گه‌ڵ كه‌سی به‌رژه‌وه‌ندیخواز هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌ یه‌كلایی بكاته‌وه‌ به‌ كه‌مترین تێچووی كات و ماندووبون بۆ هه‌ردوولایان، وه‌ هه‌روه‌ها لادانی بارگرانیه‌كی قورس له‌سه‌ر شانی دادگای قه‌زای كارگێڕی به‌ شێوه‌یه‌ك مشغول نه‌كردنیان به‌م وورده‌ كیشانه‌وه‌و خه‌ریك بونیان به‌ كاری سه‌ره‌كی خۆیان به‌ یه‌كلایی كردنه‌وه‌ی ده‌عواو كێشه‌ گه‌وره‌كان.

ووشه‌ سه‌ره‌كیه‌كان: دادخوازی (التظلم)، بڕیاری كارگێڕی، دادگای قه‌زای كارگێڕی، جۆره‌كانی دادخوازی

شيكردنه‌وه‌يه‌كى جوگرافى بۆ پرۆژه‌كانى په‌له‌وه‌رو شێوازى دابه‌شبوونيان له‌ پارێزگاى هه‌ولێر

Asst. Prof. Mohammed Z. Kokha Sadeq — 2024-01-25

كه‌رتى كشتوكاڵ به‌ يه‌كێك له‌ پايه‌ گرنگه‌كانى ئابوورى داده‌نرێت، چونكه‌ خۆراك بۆ ته‌واوى دانيشتوان دابين ده‌كات، وێڕاى دابين كردنى پێداويستييه‌كانى كه‌رسته‌ى خاو بۆ كه‌رتى پيشه‌سازى، سامانى ئاژه‌ڵ به‌ گشتى و كه‌رتى په‌له‌وه‌ر به‌ تايبه‌تى به‌شێكى گرنگه‌ له‌ كه‌رتى كشتوكاڵى.

گرنگى لێكۆڵينه‌وه‌كه‌ له‌وه‌دايه‌ به‌رهه‌مى په‌له‌وه‌ر به‌ سه‌رچاوه‌يه‌كى گرنگى خۆراكى بۆ دانيشتوان داده‌نرێت، له‌ دابينكردنى ئاسايشى خۆراك‌، ئه‌م گرنگيه‌ش له‌ زيادبوون دايه‌، به‌ هۆى زيادبوونى ژماره‌ى دانيشتوان و زيادبوونى خواست له‌سه‌رى.

ئامانجى لێكۆڵينه‌وه‌كه‌ بريتيه‌ له‌ ده‌رخستنى ئێستاى به‌رهه‌م هێنانى په‌له‌وه‌ر‌‌ له‌ پارێزگاى هه‌ولێر له‌ ڕووى شێوازى دابه‌شبوونيان. لێكۆڵينه‌وه‌كه‌مان دابه‌شكردووه‌ بۆ سێ ته‌وه‌ر، ته‌وه‌رى يه‌كه‌م باس له‌ گرنگى په‌له‌وه‌ر ده‌كات، ته‌وه‌رى دووه‌م تايبه‌ته‌ به‌ دابه‌شبوونى بايه‌خى ڕێژه‌يى پرؤژه‌كانى په‌له‌وه‌ر، ته‌وه‌رى سێيه‌م ته‌رخانكراوه‌ بۆ شێوازى دابه‌شبوونى پڕۆژه‌كانى په‌له‌وه‌ر له‌ پارێزگاكه‌.

كليلى ووشه‌: په‌‌له‌وه‌ر، گرنگى په‌له‌وه‌ر، بايه‌خى ڕێژه‌يى پڕۆژه‌كانى په‌له‌وه‌ر له‌ پارێزگاى هه‌ولێر.

السياسات المحاسبية والتغيرات في التقديرات المحاسبية والأخطاء- وأثره في تعزيز جودة التقارير المالية- (IAS8) -القياس والافصاح المحاسبي في إطار المعيار المحاسبي الدولي

Salim S. Husain — 2024-01-25

تهدف الدراسة الى بيان أثر القياس والافصاح المحاسبي وفق متطلبات المعيار المحاسبي الدولي (IAS8) – السياسات المحاسبية والتغيرات في التقدير ات المحاسبية والأخطاء- في تعزيز جودة التقارير المالية، ولتحقيق أهداف الدراسة و اختبار فرضياتها تم الإعتماد على استمارة الاستبانة، إذ تم استطلاع أراء الأكاديميين والمحاسبين القانونيين والمحاسبين العاملين في الشركات في مدينة اربيل حول الموضوع، وتم اختيار (210) فرداً منهم. وقد اعتمدت الدراسة على أسلوب التحليل الإحصائي الوصفي وتحليل متغيرات الدراسة واختبار فرضياتها باستخدام برنامج الحزمة الإحصائية للعلوم الاجتماعية (SPSS). وقد توصلت الدراسة الى مجموعة من الاستنتاجات، أهمها ان القياس والافصاح المحاسبي في القوائم المالية وفقاً لما يتطلبه المعيار المحاسبي الدولي (IAS8) يخدم مستخدمى هذه التقارير، لإنه يدل على العرض العادل لمحتويات هذه القوائم ويساعد على فهم الاداء المالي، وسيكون لكل ذلك تأثير كبير في تحسين قرارت المستخدمين. وأما من أهم توصياتها: من الضروري عمل دورات لإصحاب الوحدات الاقتصادية والمدراء والمحاسبين يبين فيها اهمية المعيار تطبيق المعيار المحاسبي (IAS8) بدرجة عالية من الشفافية والدقة والموضوعية التي بدورها تعمل على تحسين جودة التقارير المالية.

الكلمات المفتاحية: القياس، الافصاح المحاسبي، المعيار المحاسبي الدولي (IAS8)، السياسات المحاسبية، التغيرات في التقديرات المحاسبية، الأخطاء، جودة التقارير المالية.

The Value of Field Trips and Experiential Learning in Social Studies

Saman A. Abdullah — 2024-01-25

Abstract— Field trips and experiential learning opportunities have historically been employed as teaching instruments within social studies classrooms. This article aims to analyze the theoretical underpinnings and empirical investigations pertaining to the utilization of field excursions and experiential learning within the context of social studies education. This paper will explore the distinct advantages of field trips in facilitating the connection between classroom instruction and real-world environments. In conclusion, this paper will present suggestions for optimizing the educational efficacy of field trips.

Keywords—Field trips, Experiential learning, Social studies, Active learning methodologies and Educational efficacy

التنازع التشریعي عن أضرار الأوبئة العابرة للحدود الدولية

Prof. Dr. Rahd A. Abdulhamed — 2024-01-25

المستخلص

تهدف هذه الدراسة إلی تسليط الضوء على موضوع في غاية الأهمية يتمثل بالقانون الواجب التطبيق على منازعات المسؤولية المدنية عن أضرار الأوبئة العابرة للحدود الدولية، حیث أن العالم يتعرض بشكل مستمر وبوتيرة متصاعدة، لأنواع مختلفة وصور متعددة من الأوبئة، والتي ظلت على مدى التأريخ تمثل تهديداً حقيقياً للحياة البشرية بسبب ما ينتج عنها من خسائر جسيمة في الأرواح والأموال، وبما أن الضرر الوبائي يتسم بسرعة إنتشارها بين الناس دون عوائق تذكر، كما أنه غالباً ما يكون ممتداً عبر الحدود حيث تنتقل الملوثات من دولة المصدر، إلى أقاليم دول أخرى وتحدث بها أضراراً، لأنها لا تعترف بالحدود السياسية و الفواصل الطبيعية بين القارات والدول، وعليه من الممكن أن يحدث أضراراً في منطقة أو مناطق تخضع للأختصاص الوطني لدولة أو لدول أخرى، من هنا فأن مسألة تحقق المسؤولية عن الأضرار الوبائية تثير في الواقع اشكالاً يتعلق بمدى إمكانية تحديد القانون الواجب التطبيق عليها في ظل أضرار قد يتأخر وقت أو مكان ظهورها، وقد لا يعرف أصلاً مكان إرتكاب السوك الخاطئ، الأمر الذي يتطلب منا الأستعانة بأدوات القانون الدولي الخاص لحل هذه المشكلات النوعية الجديدة، لما لها من دور هام في تحديد القانون الواجب التطبيق عليها، ومن ثم فعاليتها في مجال التعويض عن الأضرار الناتجة عن الأوبئة العابرة للحدود الدولية.

مفاتيح الكلمات: التنازع التشریعي، القانون الواجب التطبيق، المسؤولية المدنية، القانون الدولي الخاص، أضرار الأوبئة العابرة للحدود الدولية.

كاریگه‌ری لۆبی جوله‌كه‌ له‌سه‌ر سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئەمریکا (ئیدارەى دۆناڵد ترامپ وەک نمونە)

Asst.Prof. Dr. Shamal H. Mustafa — 2024-01-25

له‌پشت هه‌ر بڕیار و سیاسه‌تێك كه‌ ده‌وڵه‌تێك ده‌یگرێته‌به‌ر چه‌ندین هۆكار و فاكته‌ر ڕۆڵ و كاریگه‌ریان هه‌یه‌، سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكاش له ‌ماوه‌ی ئیداره‌ی‌ دۆناڵد ترامپدا به‌رامبه‌ر ئیسرائیل و ئێران له‌ژێر كاریگه‌ری چه‌ندین ‌بووه‌، به‌تایبه‌ت كاریگه‌ری لۆبی جوله‌كه‌، دۆناڵد ترامپ له‌ماوه‌ی ئیداره‌كه‌یدا چه‌ندین بڕیاری مێژوویی ده‌ركرد به‌رامبه‌ر(ئیسرائیل و كۆماری ئیسلامی ئێران) وه‌ك بڕیاری ناساندنی شاری قودس وه‌كو پایته‌ختی ئیسرائیل و گواستنه‌وه‌ی باڵیۆزخانه‌كه‌ی بۆ شاره‌كه‌، هه‌روه‌ها له‌هه‌مبه‌ر ئێرانیشدا ئیداره‌كه‌ی ترامپ سیاسه‌تێكی توندی په‌یڕه‌وكرد به‌تایبه‌ت بڕیاری كشانه‌وه‌ له‌ رێككه‌وتننامه‌ی ئه‌تۆمی ئێران و زیادكردنی سزاكانی سه‌ر ئێران، هه‌ربۆیه‌ پرسیاری‌ توێژینه‌وه‌كه‌مان جه‌خت ده‌كاته‌وه‌ له‌سه‌رئه‌‌وه‌ی ئایا ئه‌و سیاسه‌ته‌ تا چه‌ند له‌ژێر كاریگه‌ری لۆبی جوله‌كه‌‌ بووه‌،‌ گریمانه‌ی ئه‌وه‌شمان كردووه‌ كه‌ ئه‌و بڕیار و هه‌ڵوێستانه‌ی ترامب به‌رامبه‌ر ئیسرائیل و ئێران هه‌نگاوی بۆناوه‌ له‌ژێر هه‌ژموون و كاریگه‌ری لۆبیه‌كه‌‌ بووه‌ و خزمه‌تی به‌رژه‌وه‌ندی و ئامانجه‌كانی لۆبیه‌كه‌ی‌ كردووه‌، ناوه‌ڕۆكی توێژینه‌وه‌كه‌شمان‌‌ له‌ دوو به‌شی سه‌ره‌كی خستۆته‌ڕوو، به‌شی یه‌كه‌م تیشک دەخاتە سەر ناساندن و پێناسەی هەریەکە لە لۆبى جولەکە و سیاسەتى دەرەوە و ئەو هۆکارە نافەرمیانەى کاریگەریان هەیە لەسەر سیاسەتى دەرەوەى ئەمریکا، له‌به‌شی دووه‌میشدا هەوڵمانداوە شرۆڤه‌ی ئه‌و بڕیار و هه‌ڵوێستانه‌ی دۆناڵد ترامپ بكه‌ین و ئاستی كاریگه‌ری لۆبیه‌كه‌ له‌سه‌ری بخه‌ینه‌ڕوو، له‌كۆتایی توێژینه‌وه‌كه‌شدا‌ له‌گرنگترین ئه‌و ئه‌نجامه‌ی پێی ده‌گه‌ین بریتیه‌ له‌وه‌ی لۆبی جوله‌كه‌ كاریگه‌ری به‌هێزی هه‌بووه‌ له‌سه‌ر سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا به‌رامبه‌ر ئیسرائیل و ئێران له‌ماوه‌ی ئیداره‌ی ترامپدا.

ووشه‌ كلیلیه‌كان: (لۆبی جوله‌كه‌، ئیداره‌ی ترامپ، ڕێككه‌وتننامه‌ی ئه‌تۆمی ئیران، ئیسرائیل، سیاسه‌تده‌ره‌وه‌)

چاودێری پەرلەمان لەسەر دەسەڵاتی جێبەجێکردن (خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان (2018-2022) بەنموونە)

Rezan M. Nagim — 2024-01-25

یه‌كێك له‌ خه‌سڵه‌ته‌ سه‌ره‌كیه‌كانی سیسته‌می په‌رله‌مانی له‌ دیمۆكراسیی نوێنه‌رایه‌تییدا، بریتیه‌ له‌ بوونی هاوسه‌نگی و هاریكاریی له‌نێوان ده‌سه‌ڵاته‌كانی یاسادانان و جێبه‌جێكردندا سه‌ره‌ڕای جیاكردنه‌وه‌یان له‌یه‌كدی، له‌وه‌شه‌وه‌ چاودێری په‌رله‌مانیی ده‌بێته‌ ئه‌ركێكی پێوویستی ده‌سه‌ڵاتی یاسادانان شان به‌شانی ئه‌ركه‌كانی دیكه‌ی. له‌وه‌شه‌وه‌ هه‌ر له‌سه‌ره‌تای دامه‌زرانی هه‌رێمی كوردستان-عێراق له‌به‌ره‌نجامی یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان له‌ ساڵی 1992دا، یاسادانه‌ری هه‌رێم، ئه‌ركی چاودێری كردنی حكومه‌تی به‌ په‌رله‌مانی كوردستان سپاردووه‌، له‌و پێناوه‌شدا په‌یڕه‌وی ناوخۆی په‌رله‌مانی كوردستان به‌درێژی باسی له‌ ئامرازه‌كانی چاودێری كردنی په‌رله‌مانیی كردووه‌. ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ هه‌وڵ ده‌دات كه‌ چاودێری خولی پێنجه‌می په‌رله‌مانی كوردستان (2018-2022) له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی جێبه‌جێ كردن له‌ هه‌رێمی كوردستان هه‌ڵبسه‌نگێنێت، له‌ڕێگه‌ی خستنه‌ڕووی داتاكانی به‌كارهێنانی ئامرازه‌كانی چاودێریكردن، وه‌ك له‌په‌یڕه‌وی ناوخۆی په‌رله‌ماندا هاتوون، له‌لایه‌ن په‌رله‌مانتارانه‌وه‌‌. پاشان ده‌گاته‌ ئه‌و ده‌ره‌نجامه‌ی كه‌ چاودێری كردنه‌كه‌ به‌هێز و به‌پێی پێوویست نه‌بووه‌، به‌تایبه‌ت له‌ ئامرازه‌ به‌هێزه‌كانی چاودێری كردندا وه‌ك پرساندن و وه‌رگرتنه‌وه‌ی متمانه‌دا، و گرنگترین هۆكاره‌كانی نزمی ئاستی چاودێری كردنه‌كه‌ش‌ ده‌خاته‌ڕوو.

كليلی وشەکان: چاودێری كردن، پەرلەمانی کوردستان، دەسەڵاتی جێبەجێکردن.

المسؤولية المدنية لطبيب التجميل

Zhakaw K. Ahmad — 2024-01-25

إن تحديد طبيعة مسؤولية الطبيب المدنية من تعاقدية أو إهمال له أثر كبيرفي المجال الطبي، يخضع المتخصصون الآخرون للنزاعات حول طبيعة مسؤوليتهم. في الواقع، خطأ الطبيب يختلف عن خطأ غيره من المهنيين، لأن الطبيب يعالج الجسد كشخص، لا يمكن مقارنة أي مهنة بمهنة الطبيب، لأن أثمن ما يمتلكه الإنسان هو الصحة. إن تطور العمليات التجميلية أدى إلى إثارة الكثير من المشكالت الفقيهة والقانونية، وخاصة ما يتعلق منها بالطبيعة القانونية لمسؤولية الطبيب المدنية في مجال الجراحة التجميلية. وسنبين في هذا البحث المسؤولية المدنية لطبيب التجميل ، وذلك من خلال بيان المسؤولية العقدية لطبيب التجميل ومسؤولية طبيب التجميل القائمة على أساس التقصير والإضرار.

الكلمات المفتاحية: المسؤولية المدنية، الاخطاء الطبية، العمليات التجميلية.

مفاتيح الكلمات: المسؤولية المدنية، الاخطاء الطبية، العمليات التجميلية.

______________________________________________________________________________________

المظاهر الدينية في فلسفة سقراط ( الحضور الالهي )

Asst. Prof. Dr. Mouad B. Hasan — 2024-01-25

المستخلص

يهدف بحثنا الى اثبات وجود الالوهية عند سقراط, واقراره بوجود الاله المنظم للكون , فقد تبينت لنا ان سقراط كان فيلسوفا قريباً الى الوحدانية, وانه قال بوجود الاله المنظم المدبر للكون وقد دارت فلسفته حول هذه الفكرة وهنا اختلف مع ما كان متماشياً داخل المجتمع الاثيني الذي يقول بتعدد الالهه.

وقد كان على يقين بانه يحمل رسالة الهية لا يمكنه التغافل عنه , وهذا الرسالة كانت هدفها اثبت ضعف الانسان امام قوة وعظمة الاله الواحد الذي يعاقب على الشر ويكاف على الخير, وان الروح هاي التى تبقى خالدة.

الكلمات المفتاحية : الدين, الاله, الاخلاق,الوحي , الروح

كاریگه‌ری تۆڕه‌كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌سه‌ر په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانی ئافره‌تان له‌ هه‌رێمی كوردستاندا سناپچات به‌ نموونه‌

Farhang ch. Hussein — 2024-01-25

ڕۆڵ و كاریگه‌ری تۆرە كۆمەڵاتییەكان لەسەر تەواوی سێكتەرەكانی ژیان بە تایبەت جەماوەر و كاركردنە سەر ڕا جیاوازەكان هەڵبەت بۆ هەموو پرس و بابەتە جۆراوجۆرەكانی ناو كۆمەڵگا، لە سەردەمی دیجیتاڵ میدیادا تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان کە زادەی شۆڕشی تەکنەلۆژیان، بوونەتە پلاتفۆرمیکی بەهەند وەرگیراوی هەموو دامەزراوەکانی دونیا، بە جۆرێک خاوەنی پێشکەوتوترین دامەزراوە وکۆمپانیا میدیایی و نامیدیاییەکانیش چەندە بەهێز بن، بەڵام وەک پێداویستی تەکنەلۆژیای سەردەم مامەڵەیان لەگەڵدا دەکەن. بێگومان لەپاڵ میدیادا پلاتفۆڕمە دیجیتاڵییەکان پانتاییەکیان بۆ په‌یوه‌ندیكردن تەرخان کردووە. هەر بۆیە لە روانگە راگه‌یاندنه‌وه‌ ئەم توێژینەوەیە تیشک دەخاتە سەر ئەو تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییانه‌ و به‌تایبه‌تیتر سناپ چات بە ناونیشانی (كاریگه‌ری تۆڕه‌كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌سه‌ر په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانی ئافره‌تان له‌ هه‌رێمی كوردستاندا، سناپچات به‌ نموونه‌).

گرنگی ئەم توێژینەوەیە لەوەدایە، بۆ شرۆڤەكردنی پەیوەندی نێوان تۆڕە كۆمەڵاتییەكان و هەوڵێكی ئەكادیمی زانستییە بۆ دروستكردنی په‌یوه‌ندی لە ڕێگای ئەو تۆڕانەوە، هاوكات ئەم توێژینەوەیە لە جۆری وەسفیی شیكارییه‌، توێژەر بە مەبەستی بەدیهێنانی داتا و زانیاری ورد و پێویست سەبارەت بە بابەتی توێژینەوە، میتۆدی ڕووپێوی بەكارهێناوە، كۆمەڵگای ئەم توێژینەوەیە بریتییە لە ئافره‌تانی شاری ئاكرێ سامپڵی توێژینەوەكەن، كە نموونەی (108) كه‌س لە هەردوو ڕەگەزی مێ وەرگیراون، لە ماوەی15/1/2023) تاكو(30/6/2023) فۆڕمەكان دابەش كراون و كۆكراونەتەوە.

كلیله‌ وشه‌ییه‌كان: كاریگه‌ر، تۆڕه‌كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان، په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان، ئافره‌تان، هه‌رێمی كوردستان، سناپچات

القيادة الرقمية ودورها في تحقيق الاستدامة التنظيمية

Sarhang I. Othman — 2024-02-08

يهدف هذا البحث الى تحليل العلاقة والاثر بين القيادة الرقمية بأبعادها (الكفاءة الرقمية، البصيرة الرقمية، الثقافة الرقمية، الاستراتيجية الرقمية) والاستدامة التنظيمية والمتمثلة ب (الاستدامة التنظيمية الإقتصادية، الاستدامة التنظيمية الاجتماعية، الاستدامة التنظيمية البيئية، الاستدامة التنظيمية الاخلاقية) في جامعات الخاصة في اقليم كوردستان العراق، وبعد مراجعة مجموعة من الدراسات والادبيات تم كتابة المفاهيم النظرية وبناء انموذج والفرضيات اعتماداَ على ابعاد القيادة الرقمية والاستدامة التنظيمية، وبناء على طبيعة البحث والأهداف التي تسعى لتحقيقه فقد تم الاعتماد على المنهج الوصفي التحليلي. ومن اجل جمع بيانات، تم الاعتماد على استمارة الاستبيان، وتم توزيع (289) استبانة بصورة مباشرة جميع افراد المجتمع المتمثلة بالعمداء ومعاونيهم ورؤساء الاقسام والوحدات في الجامعات الخاصة في اقليم كوردستان العراق (289) فردا. وتم استرجاع (256) استبانة، وبعد فرز الاستمارات المستلمة وتدقيقها بلغ عدد الاستبانات الصالحة للتحليل (242) استبانة. واستخدمت عدة أساليب أحصائية منها المحكمين وألفا كرونباخ للتأكد من الصدق والثبات، والتحليل العاملي والارتباط البسسط ونمذجة المعادلة الهيكلية بأستخدام برنامج (SPSS-26) و (AMOS-26). وأظهرت النتائج وجود علاقة ارتباط وأثر إيجابية بين متغيرات البحث وابعاده. وبناء على نتائج البحث تم تقديم عدد من التوصيات المتعلقة بضرورة تركيز الإدارات والقياديين والمشرفين على تبنيهم لإبعاد القيادة الرقمية من أجل تحقيق الاستدامة التنظيمية للجامعات المبحوثة وكما تم تقديم توصيات للجامعات المبحوثة

الكلمات المفتاحية: القيادة الرقمية – الاستدامة التنظيمية- جامعات الخاصة- اقليم كوردستان العراق.

الاعذار في عقد المقاولة في القانون المدني العراقي

Asst.Prof. Dr. Rozhan A. Dzaei — 2024-02-08

نبحث في موضوع (الاعذار في عقد المقاولة في القانون المدني العراقي)، لما لعقد المقاولة من أهمية لكونه من العقود الشائعة في تقديم الخدمات وتلبية احتياجات الانسان ويعد من اكثر العقود انتشارا في الوقت الحاضر.

اهتم المشرع المدني بموضوع انعقاد العقد ونظم أيضا موضوع انتهاء العقد ومنح القانون لاحد طرفي العقد حق التحلل من الالتزامات العقدية عن طريق الفسخ في العقود الملزمة للجانبين كعقد المقاولة، عند اخلال احد المتعاقدين بتنفيذ التزامه جاز للمتعاقد الاخر المطالبة بفسخ العقد واشترط توجيه اعذار الى المتعاقد المخل بتنفيذ التزامه. لا يمكن فسخ العقد والمطالبة بالتعويض والتنفيذ العيني الجبري متى كان التنفيذ العيني ممكنا دون الاعذار.

المشرع العراقي ذكر اكثر من طريقة يتم بها الاعذار كالانذار الرسمي والانذار غير الرسمي او طلب كتابي او حلول الاجل، كما انه جعل الاعذار شرط وواجب في حالات معينة ورتب عليه آثار قانونية.

وقمنا بتحليل نصوص القانون المدني العراقي بهذا الخصوص ومقارنتها مع نظيراتها في القانون المدني المصري.

قسمنا البحث الى ثلاثة محاور، تناولنا في المحور الأول مفهوم الاعذار واهميته وفي المحور الثاني طرق الاعذار وحالاته من حيث الوجوب والجواز في عقد المقاولة وفي المحور الثالث تناولنا آثار الاعذار والغاية منه في عقد المقاولة. وختمنا البحث بمجموعة من الاستنتاجات والتوصيات.

مفاتيح الكلمات: الاعذار، عقد المقاولة، التنفيذ العيني، فسخ العقد، الإنذار الرسمي.

A Structural Equation Modelling Approach to the Examination of Bank Customers’ Behavioral Intention Antecedents to Adopt Internet Banking in Kurdistan

Bawan Y. sabir — 2024-02-08

Abstract—The study aims to determine and test the significance of specific behavioral antecedents influencing the adoption of internet banking by bank customers in Erbil, Kurdistan. The study focuses on studying the behavioral antecedents of bank customers of the top-three 2021 banks ranked best in terms of banking services in Erbil, Kurdistan. As a result, 283 questionnaire responses collected from bank customers were used in modelling a structural equation model essential for analyzing the structural influence of each behavioral antecedent on the adoption of internet banking. The results of the study revealed that the adoption of internet banking products and services in Kurdistan is mainly shaped around security and reliability, bank customers’ trust, habits and attitudes, facilitating conditions, effort expectancy and performance expectancy behavioral antecedents. The effects of perceived website usability, hedonic motivation and social influence on the adoption of internet banking were observed as insignificantly positive. Practically, the implications demand that bank managers engage in a major innovative drive aimed at improving internet banking features, usability, performance, reliability and security. The study’s contributions direct policymakers and bankers into structuring internet banking products and services to specifically meet bank customers in Kurdistan’s needs, wants and preferences. On a theoretical level, the study advances propositions, implications and testing of the UTAUT, whose application in Kurdistan is academically sidelined.

Keywords: Adoption, behavioral intentions, internet banking, structural equation modelling

الرقابة القضائية على التعديلات الدستورية

Mardan Kh. Mustafa — 2024-02-08

المستخلص

هذه الدراسة حول مدى امكانية الرقابة القضائية على التعديلات الدستورية لحماية دولة القانون الديمقراطية، مع التأكيد على التحديات التي قد تواجه هذه الرقابة عندما لا تستند إلى نصوص دستورية صريحة، يسلط الموضوع الضوء على الدور المتنازع حوله للقضاء، حيث يرفض بعض الآراء استخدام القاضي في حكم دستورية التعديلات، مع التأكيد على ان الرقابة تعتمد على مبررات متعددة. بالإضافة إلى ذلك، يشير الموضوع إلى أن الرقابة على دستورية التعديلات الدستورية يمكن ان تكون إما وقائية او لاحقة، ويظهر الفارق بين الرقابة القضائية والأنواع الخرى من الرقابة كالرقابة السياسية والرقابة الشعبية، مشيرا إلى ان تحديد نوع الرقابة يتوقف على الجهة المكلفة بها، يبرز الموضوع ايضا ان تكليف اللجان او الهيئات بالرقابة قد يحدد طبيعة هذه الرقابة، سواء كانت سياسية او قضائية أو شعبية, كما يسلط الدراسة الضوء على الموقف الفقهي والدستوري من الرقابة على التعديلات الدستورية بالإضافة الى نطاق وحدود هذه الرقابة .

الكلمات المفتاحية: الرقابة القضائية، تعديل الدستور، التعديلات الدستورية، النظم الدستورية.

______________________________________________________________________________________

أحكام الضمان العشري في القانون المدني العراقي

Rawezh B. Soran — 2024-02-08

إن أبسط ماتقوم به الحياة هو السكن والعمل، ويتطلب ذلك وجود سقف يستوعب الأمرين كليهما ، إذ أن الطبيعة البشرية في الوقت الحاضر - وبحكم التغيير النمطي في سلوكها واحتياجاتها، اندمجت مع البناء والمنشأآت واستقرارها فيها ، وبما أن الاستقرار مرهون بالأمن فلا بد من وجود ما يضمن حدًّا من السلامة مما يلتقي عليه الناس في أنواع الإنشاءات أنواعها المختلفة، ومن هذا المنطلق يكون الضمان الذي يخصّ البناء والمنشأآت هو الضمان العشري.

وبما أن الضمان العشري له أهمية كبيرة ، فقد جاء هذا البحث لتقييمه من عدة جوانب حسب الأنماط التي اتبعها المشرع العراقي وقت تقنينه مقارنة بالقوانين الأخرى ، وتحديداً المصرية والفرنسية ، لبيان ما هو صحيح وما هو محل نظر فجاء هذا البحث الذي يحمل عنوان – أحكام الضمان العشري في القانون المدني العراقي- دراسة تحليلية مقارنة- لمعالجة موضوع الضمان العشري في المباني والإنشأآت وقد تضمن البحث موضوعات تتعلق بطبيعة الضمان العشري وحقوق المستفيد عند إنشائه وخياراته وقد درسنا، في نطاقه الأعمال والأشخاص والشروط المطلوبة لأخذ الضمان العشري. سواء كان أولا يزال ساري المفعول للغرض الذي تم تشريع الأحكام من أجله أم لا؟ وتأتي خلاصة البحث لتتضمن أهم الاستنتاجات والتوصيات.

الكلمات الإفتتاحية:- الضمان العشري، التزام الضمان، الضمان في القانون، عقد المقاولة، حكم المباني.

دور البراعة التسويقية في تحقيق استراتيجية الاستدامة الاستباقية

Avan Y. Haji — 2024-02-08

يهدف البحث الى معرفة دور البراعة التسويقية في تحقيق استراتيجية الاستدامة الاستباقية لدى عينة من المدراء الادارية في عدد من الفنادق في اقليم كوردستان، وتم كتابة الجانب النظري بالاعتماد على الاطاريح والرسائل الجامعية والبحوث وشبكة الانترنيت، وتم استخدام المنهج الوصفي التحليلي، واعتمد الباحثون في الجانب العملي على استمارة الاستبيان بهدف جمع البيانات من الميدان المبحوث، وتم توزيع (153) استمارة على عينة البحث، وباستخدام عدد من الأساليب الإحصائية تم تحليل النتائج واختبار الفرضيات، بعد التنظيم المنهجي لفرضيات منطقية للبحث باستخدام كرونباخ الفا، توصل البحث إلى وجود علاقة ذات ارتباط معنوي بين بُعد المرونة التسويقية واستراتيجية الاستدامة الاستباقية وكذلك إن المرونة التسويقية لها دور وتأثير معنوي في تحقيق استراتيجية الاستدامة الاستباقية، والباحثون تقترحون إلى ضرورة الاهتمام المدراء الادارية بمبدأ مشاركة الافراد العاملين في اتخاذ القرارات عن طريق الاهتمام باستراتيجية الاستدامة الاجتماعية التي تهدف الى البقاء والنجاح في السوق.

الكلمات الافتتاحية: البراعة التسويقية، استراتيجية الاستدامة الاستباقية، ابعاد البراعة التسويقية، ابعاد استراتيجية الاستدامة الاستباقية.

دور مواقع التواصل الاجتماعي في ترسيخ اتفاقية السلام بين الدولة الإسرائيل والدولة الإمارات العربية المتحدة

Bilal A. Abdullah — 2024-02-08

يهدف هذا البحث والموسوم بـ دور مواقع التواصل الاجتماعي في ترسيخ اتفاقية السلام بين الدولة الإسرائيل والدولة الإمارات العربية المتحدة، تكمن مشكلة البحث في هذه الدراسة في تحرّي وتحليل دور مواقع التواصل الاجتماعي، والاستفادة منها لترسيخ عملية السلام بين العرب والإسرائيلين، رغم استمرار جزء كبير من الإعلام التقليدي في محاربة هذه العملية وهذا التقارب والتطبيع. تتمثل مشكلة البحث في السؤال التالي: هل بإمكان مواقع التواصل الاجتماعي أن تؤدي دوراً في تغيير الصورة العدوانية بين العرب وإسرائيل؟ أثرت هذه المواقع في الاتفاقية الإماراتية – الإسرائيلية في كلتا الدولتين، تعدد أهداف هذه الدراسة تسعى إلى الكشف عنها وبلوغها، ويمكن أن تتمثل تلك الأهداف دور مواقع التواصل الاجتماعي في تغيير الصورة العدوانية بين العرب والإسرائيلين إلى صورة صداقة مستمرة ودائمة، تَعَرُّفُ مستوى تأثير مواقع التواصل الاجتماعي في تكوين الرأي العام الإيجابي حول موضوع معين، وخاصة موضوع التطبيع والسلام، الباحث ان استخدام المنهج المسحي هو اُنسب المناهج العلمية الملائمة للبحث طبقاً للمشكلة التي يسعى البحث للإجابة عن تساؤلاتها.

مجتمع البحث في هذه الدراسة نخبة من الإعلاميين والصحفيين في كل من دولة إسرائيل ودولة الإمارات العربية المتحدة. ستكون العَيِّنَةُ المتخذة للدراسة من نوع عَيِّنة الحصص. وهي تندرج تحت العيّنة العمدية،لقد توصلنا من خلال هذا البحث الى النتائج التالية:

· الصحفيين يستفيدون أكثر من موقع فيسبوك كوسيلة للتواصل الاجتماعي من بين أساليب التواصل الاجتماعي الأخرى المذكورة من قبل البحث.

· الصحفيين يتابعون أخبار إسرائيل عن طريق وسائل التواصل الاجتماعي.

· الصحفيين من الآراء يؤمنون بأن الشعب الإسرائيلي هم جزء من شعوب المنطقة.

كلمات المفتاحية: دور ، مواقع التواصل الاجتماعي، ترسيخ، اتفاقية، السلام

The impact of accounting software on accountants’ ‎performance ‎in the furniture companies who are based in ‎Erbil city

Dilshad A. Agha — 2024-02-08

Abstract— Furniture companies in the city of Erbil served as the ‎focus of this study, ‎which set out to examine the effect ‎of accounting software on accountants’ ‎performance. ‎The goal was to consider the performance of ‎accountants as the ‎accounting system was being ‎developed, by looking at its impact on their ‎performance ‎in terms of skills, knowledge and creativity. The ‎outcomes from ‎this study's statistical analyses, which ‎were used to evaluate the hypotheses, ‎are shown in the ‎tables below. The results show that recent improvements ‎to ‎accounting systems in general, and accounting ‎software in particular, can ‎enhance performance. The ‎results of the hypothesis test, which showed a ‎‎substantial association between the independent variable ‎of accounting ‎software and each of the dependent ‎variables—skills, knowledge, and ‎creativity—support ‎this. The outcomes of the statistical analysis have ‎‎established acceptable results.‎

Keywords— Accounting ‎software, Accountants, ‎performance, skills, ‎knowledge, ‎innovation. ‎

ڕۆڵی که‌ناڵه‌کانی ئاسمانی کوردی له‌ هاندانی پێكه‌وه‌ژیانی ئایینی و نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمى كوردستاندا

Mohammed K. Saeed — 2024-02-08

كه‌ناڵەکانی‌ ئاسمانی، لە سەرەتای سەرهەڵدانیانەوە، ‌زۆر به‌خێرایی بڵاوبوونەوە، لەگەڵ ئەوەی به‌هۆی هاتنەکایەی ئامراز و پلاتفۆرمی نوێی ڕاگەیاندن و ئه‌و پێشكه‌وتنه‌ سه‌رده‌میانەی،‌ كه‌ لە ڕێی نەوەی جیا جیای ئامێره‌كانی په‌یوه‌ندیكردن بەدیهات، تا ڕادەیەک بینەریان ڕووی لە کەمی کردووە، بەڵام تا هەنووکە بێ ڕۆڵ و کاریگەریی نین.

پەیوەست بەم پرسە، ئامانجی ئەم توێژینەوەیە، کە بە ناونیشانی (ڕۆڵی که‌ناڵه‌کانی ئاسمانی کوردی له‌ هاندانی پێكه‌وه‌ژیانی ئایینی و نه‌ته‌وه‌یی له‌ هه‌رێمى كوردستاندا)یە، بریتییه لە ده‌ستنیشانكردنی ئه‌و ڕۆڵه‌ی، كه‌ کەناڵەکانی ئاسمانی کوردی‌ لە قووڵکردنەوەى کولتوورى پێکەوەژیانى ئایینی و نەتەوەیی لە هەرێمى کوردستاندا بینیویانه.

لەم توێژینەوەیەدا، ئاڕاستەی ڕۆڵی جیاوازی ئەو کەناڵانە لەسەر دوو ئاست وەرگیراوە، هەروەک بە شێوەیەکی گشتی ڕۆڵی زۆربەی کەناڵەکانی ئاسمانیی کوردی تایبەت بە هەواڵ و بەدواداچوونی ڕۆژنامەوانی و هەروەها لەسەر ئاستی دووەمیش، هەریەک لە کەناڵەکانی ئاسمانیی کوردی (کوردستان24، ڕووداو، ئێن ئاڕتی و کوردسات نیوز) بە تایبەتی، وەرگیراون.

توێژینەوەکە بە پشت بەستن بە میتۆد و ڕێکاری زانستی، کاری لەسەر ناڕوونی و نادیاری ڕۆڵی کەناڵەکانی ئاسمانی کوردی لە هاندانی پرسی پێکەوەژیانی ئایینی و نەتەوەیی کردووە. بایەخی توێژینەوەکە لەوەدایە، پرسێکی هەنووکەیی لە ناوچەیەکی پڕ لە کێشە و قەیران و ململانێی فرە پێکهاتەی وەرگرتووە، کە تا ئێستا لە ڕوانگەی ڕۆڵ و ئامادەیی میدیا لەو نێوەندەدا، وەک پێویست توێژینەوەی لەسەر نەکراوە.

توێژینەوەکە، توێژینەوەیەکی وەسفییە، توێژەر، میتۆدی ڕووپێووی ڕاگەیاندنیی بەکارهێناوە، دەستەبژێری ڕێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی وەک نموونەى کۆمەڵگەی توێژینەوە لە هەر چوار پارێزگاكانى هەرێمى كوردستان وەرگرتووە. بۆ كۆكردنەوەی زانیاریی، فۆڕمی ڕاپرسی بەکارهێناوە. بۆ دڵنیابوون لە شێوازى زانستى، فۆڕمى توێژینەوەکە، خراوەتە بەردەستی لیژنەیەک لە پسپۆڕان، بە مەبەستى هەڵسەنگاندن و بڕیاردان لەسەر ڕادەى ڕاستگۆیی، کە ڕادەی ڕاستگۆییەکەى بریتی بوو لە (%96.84).

توێژەر، وێڕای شیکردنەوەی چەمک و ڕەهەندەکانی پێکەوەژیانی ئایینی و نەتەوەیی و ئاڕاستە و ڕەنگدانەوەی هزری پێکەوەژیان لە ژیانی سیاسی و کۆمەڵایەتی لە هەرێمی کوردستاندا، گەیشتووەتە ئەو دەرئەنجامەی، کەناڵەکانی ئاسمانی کوردی دەتوانن ڕۆڵێکی ئەرێنی ببینن لە لێكنزیكکردنەوەی لایەنەكانی نێو بازنەی ململانێکان و كەمکردنەوەی شوێنەوارە نەرێنییەکان و بەرپاکردنی ئاشتەوایی نێوخۆیی.

كلیلە وشەكان: ڕۆڵ، کەناڵى ئاسمانى، پێكه‌وه‌ژیان، ئایین، نەتەوە، هەرێمى کوردستان

The Impact of Employee’s Income Grades on Tourism Demand:

Dlshad A. Sharif — 2024-02-20

This study aims to explore the impact of employee’s income on tourism demand. It is an exploratory study about employee's opinion on tourism demand of the Koya Technical Institute in Koysinjaq city in Iraq. This study proposes to test the extent of availability of the employees demand toward tourism and characteristics of income or this study also proposes to test the extent of availability of the employees demand toward tourism and characteristics of income or salary grade in the administration of this institute. A questionnaire involving of 10 phrases has been set and distributed as the research sample, the size of the population of the study 220 employees at the Koya Technical Institute, out of them ten scientific departments such as medical, technological and management are selected randomly. Otherwise the total of 120 questionnaires have been distributed, all of them have been returned and analyzed, the following appropriate statistical methods are used to analyze data and to test research hypotheses such as, Frequencies, Sum, Mean, Percentages, and Compare Mean One-Sample T- test, Pearson Correlation is also used to test the correlation between dependent and independent variables. The main conclusion of the study is the income and salary grades has an impact on tourism demand in all dimensions. And income has a great and significant effect on tourism demand of Koya Technical Institute. With these findings the research offered several recommendations such as there is need of improvement of tourism sector.

Integrative Impact of Corporate Governance and International Standards for Accounting (IAS, IFRS) in Reducing Information Asymmetry

Dler M. Ahmed — 2024-02-08

Information asymmetry has become the foremost element that affects organizational performance, and this aspect demands the researchers’ emphasis. Thus, the present study examines the impact of corporate governance and the application of IAS standards on the information asymmetry in the oil industry in the Kurdish region. The study also investigates the mediating role of the application of IAS among corporate governance and information asymmetry in the oil industry in the Kurdish region. The researchers examine the comprehensive literature to investigate the association between understudy variables. The researcher concludes, on the basis of comprehensive literature, that the corporate governance and application of IAS standards have a positive association with information asymmetry in the oil industry in the Kurdish region. The researchers also conclude that the application of IAS significantly mediates among corporate governance and information asymmetry in the oil industry in the Kurdish region. The study guides the regulators in developing regulations related to reduce the information asymmetry using corporate governance and application of IAS standards.

Keywords: Corporate governance, application of international standards for accounting, information asymmetry, Kurdish region.

جۆرو دابەشبوون و تایبەتمەندیەکانی گەڕەکە نموونەیەکان لە شاری هەولێر

Asst.Prof.Dr. Hewa A. Jalal Shwani — 2024-02-08

شار وەکو جەستەیەکی زیندوو بەردەوام لە گۆڕانکاری دایە، شێوەیەك لە شێوەکانی شار بریتیە لە نیشتەجێبوون، ئەم شێوازەی بەکارهێنانی زەوی بەپلەی یەکەم دێت لە داگیرکردنی زەوی شاردا کە بەشداری دەکات بە ڕێژەی (30-40٪) لە کۆی گشتی زەوی شار. ئەو ڕێژەیە گۆڕانکاری بەسەردادێت لە ناوچەیەك بۆ ناوچەیەکی تر، لە دەوڵەتێکەوە بۆ دەوڵەتێکی تر بەگوێرەی ئاستی پێشکەوتنیان.

بێگومان شار وەکو لایەنێکی سەرەکی شوێنی نیشتەجێبوونی دانیشتوانە، بۆیە دەبینین ژمارەی دانیشتوان ڕۆژ لە دوای ڕۆژ لە زیادبوون دایە. ئەمەش وای کردووە شارەکان قوڕسایەکی زۆریان بکەوێتە سەر هەم لە فراوانبوون، لە پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییەکان بۆ کەم کردنەوەی ئەو فشارو قورساییە لەسەر شاری دایك، لە ئێستا پەنایان بردۆتە بەر دروست کردنی شارو گوندو گەڕەکی شارنشینی نموونەیی.

لە ئێستادا توێژینەوەکان لەسەر پڕۆژەی وەبەرهێنانە نوێیەکان گرینگیەکی زۆری لەلایەن پلانداڕێژەران لەلایەك و حکومەت لە لایەکی تر، وەکو چارەسەرێك بۆ کەمکردنەوەی کەم و کوڕیەکان و فشارەکان لەسەر شار، کە ئەم گەڕەکانە لە بنەڕەتدا سەر بەشاری دایکن. بەحوکمی ئەوەی ئە گەڕەك و پڕۆژانە تەواو سەربەخۆن لەڕووی خزمەتگوزارییە ژێرخان و سەرخانەکان. دەبین لە ئێستادا لە کابینە یەك لە دوای یەکەکانی حکومەتی عێراق بە گشتی و هەرێمی کوردستان بەتایبەتی بەردەوام پەرە بە کەرتی وەبەرهێنان دەدەن.

سەرچاوەکانی هێزی نەرمی کۆماری کۆریای باشوور لە هەرێمی کوردستان (کۆیکا وەک نمونە)

Asst.Prof.Dr. Hemn N. Jamel — 2024-02-08

کۆریای باشوور گرنگی بە بەکارهێنانی هێزی نەرم دەدات لە سیاسەتی دەرەوەیدا. لەسەردەمی هاوچەرخدا هێزی نەرم شێوازێکی تری دروستکردنی کاریگەری دەوڵەتانە لەئاستی نێودەوڵەتی دا. ئەم چەمکە لەدوای جەنگی سارد بۆ یەکەمجار لەلایەن جوزێڤ نای بەکارهات بۆ شیکردنەوەی سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا. گەشەکردنە خێرایەکەی کۆریا لە بواری ئابووری و تەکنەلۆژی دەوڵەتانی سەرسام کردووە و لە لوتکەی ڕیزبەندی دەوڵەتانی بەکارهێنەری هێزی نەرم لەدوای ئەمریکا، یابان و چین دەژمێردرێت، تەنانەت لە هەندێک بواردا کێبڕکێی ئەوانیش دەکات. چەندین دامەزراوە و ئامراز بۆ بەکارهێنانی هێزی نەرمی خۆی بەکاردەهێنێت و چالاکانە پاڵپشتی دارایی و مەعنەویشیان دەکات. کۆیکا، کە سەر بە وەزارەتی کاروباری دەرەوەی کۆریایە، کاریگەرترین ئەو دامەزراوانەیە کە کۆریا ستراتیژییەتی هێزی نەرمی خۆی لەڕێگەیەوە جێبەجێ دەکات. کۆیکا چالاکییەکانی لەچوارچێوەی گەشەپێدانی نێودەوڵەتی لەگشت دەوڵەتان ئەنجام دەدات، بەتایبەتی ئەو وڵاتانەی لە پڕۆسەی گەشەکردنن. گشت چالاکییەکانی کۆیکا لەچوارچێوەی هێزی نەرمە و سەرچاوەیەکی سەرەکی هێزی نەرمی کۆریایە لەگشت دەوڵەتان. لە ئێستادا نوسینگەی زیاتر لە ٤٦ ووڵات هەیە. لەعێراق دا دوو نوسینگەی هەیە، یەکێکیان لە بەغداد و ئەوی تریشیان لە هەرێمی کوردستان لە (هەولێر)ە. کۆیکا لەدوای ٢٠٠٣ ەوە، دەرفەتی کارکردنی لە هەرێمی کوردستاندا بۆ ڕەخساوە کاتێک لەچوارچێوەی پڕۆژەی هاوکاری و دووبارە بنیاتنانەوە دێنە هەرێمی کوردستان. لەساڵی ٢٠٠٤ نوسینگەی سەرەکی خۆی دەکاتەوە و لەو کاتە بەدواوە کاریگەرییەی زۆری لەسەر سیستەمی پەروەردە و تەندروستی و کارگێڕی و بەڕێوەبردن لە دامەزراوەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان دروستکردووە. کۆیکا کاریکردووە لەبواری پێشکەشکردنی هاوکاری، ڕاهێنانکردن بە کارمەند و بەرپرسانی کەرتی گشتی حکومەتی هەرێم لە کوردستان و لە کۆریا و هەروەها کردنەوەی چەندین بەرنامەی سکۆڵەرشیپ بۆ خوازیارانی خوێندنی ماستەر و دکتۆرا. جگە لە بەشداریکردن لە هەندێک لەو پڕۆگرامانەی کە حکومەتی هەرێم ئەنجامی داوە بۆ گەشەکردنی زیاتر وەکو: دامەزراندنی سەنتەرەکانی ڕاهێنان و بە ئەلیکترۆنیکردنی دامەزراوەکانی.

ووشه‌ كلیلیه‌كان: (هێز، هێزی نەرم، سیاسەتی دەرەوە، کۆیکا، گەشەپێدانی نێودەوڵەتی)

دور مواقع التواصل الاجتماعي في ترسيخ اتفاقية السلام بين الدولة الإسرائيل والدولة الإمارات العربية المتحدة

Bilal A. Abdullah — 2024-03-29

· الصحفيين يتابعون أخبار إسرائيل عن طريق وسائل التواصل الاجتماعي.

· الصحفيين من الآراء يؤمنون بأن الشعب الإسرائيلي هم جزء من شعوب المنطقة.

كلمات المفتاحية: دور ، مواقع التواصل الاجتماعي، ترسيخ، اتفاقية، السلام

شیکردنەوەی کاریگەری بە بازاڕکردنی کۆمەڵایەتی لەسەر بەکاربەری سەوز

Waleed T. Mulla — 2024-03-29

لە هەرێمی کوردستان بەهۆی بەکاربردنی ئەو بەرهەمانەی کە زیانیان هەیە بۆ مرۆڤ و ژینگە، مرۆڤی دووچاری چەندان نەخۆشی کردووە، قەیرانی ژینگەیی وتەندروستی دروست کردووە، ئامانجی ئەم توێژینەوە دەرخستنی کاریگەری تیۆرەکان و ستراتیژەکانی بەبازارکردنی کۆمەلایەتیه لەسەر بەکاربەری سەوز، برەودان بەو بەرهەمانەی کە زیان بە مرۆڤ وژینگە ناگەيێنن. ئەم توێژینەوەیە توێژینەوەیەکی شیکارییە باس لە کاریگەری ئەو تیۆرانە دەکات کە کاردەکەنە سەر بەکاربەری سەوز، فێربوون وچۆنیەتی ئەنجامدانی رەفتار، پرسی سەرەکی ئەم توێژینەوەیە، ئەمەیە، ئایا تیۆرەکانی پەیوەست بە بەبازارکردنی کۆمەلایەتی شیکردنەوەیان کردووە بۆ چۆنیەتی دروستکردنی کاریگەری لەسەر بەکارهێنانی بەرهەمی سەوز؟ هەروەها ئایا بە بازاڕکردنی کۆمەڵایەتی دەبێتە هۆی زیادبوونی بەکارهێنانی بەرهەمی سەوز؟ ئایا کاریگەری ستراتیژەکانی بە بازارکردنی کۆمەلایەتی لەسەر بەکاربەری سەوز چیە؟ ئایا بە بازارکردنی کۆمەلایەتی دەبێتە هۆی برەودان بە بەرهەمی سەوز؟ جگە لە برەو دان وبەرزکردنەوەی ئەو کەل وپەلانەی زیانیان نیە وسودبەخشن بۆ مرۆڤ و ژینگە، گرنگی بەبازارکردنی کۆمەلایەتی وەکو ڕێگایەک بۆ برەودان بەو بیرۆکە کۆمەلایەتیانەی کە سود و قازانجی کۆمەلگەیان هەیە، بەبازارکردنی کۆمەلایەتی لە ڕێگەی ئامراز و کۆمەلێك ستراتیژی کاریگەری دروست دەکات لەسەر ڕەفتاری تاکەکانی کۆمەلگە. لە گرنگترین ئەو ئەنجامانەی پێ ی گەیشتووین؛ بەبازارکردنی کۆمەلایەتی لە ڕێگەی تیۆرەکان وستراتیژەکانی کاریگەری دروست دەکات لەسەر تاکەکان بۆ ئەنجام دانی ڕەفتارێکی پەسەند لە بەرژەوەندی کۆمەلگە، لە گرنگترین ئەو ڕاسپاردانەی کە دەیخەینە بەردەستی لایەنە بەرپرسەکان و پەڕلەمان و وەزارەتە پەیوەندیدارەکان بریتییە لە هەڵگرتنی باج لەسەر بەرهەمی سەوز و بایەخدان بەو کۆمپانیایانەی کە گرنگی بە بەرهەمی سەوز دەدەن، هەروەها کەناڵەکانی ڕاگەیاندن گرنگی بە هەڵمەتەکانی بە بازاڕکردنی کۆمەڵایەتی بدەن بۆ دروستکردنی کاریگەری لەسەر بەکاربەری سەوز.

ووشە کلیلەکان: بە بازاڕکردن، بەبازاڕکردنی کۆمەڵایەتی، بەکاربەر، بەکاربەری سەوز.

دورعملیات ادارة المعرفة في البراعة الاستراتيجية

Kaywan S. Tofiq — 2024-03-29

The research seeks to identify the content of knowledge management processes and the extent of their contribution to achieving the goals of organizations, especially regarding strategic ingenuity. Effect between the variables of the study and developed a set of sub-hypotheses for this and for the purpose of testing a questionnaire design for that and analysis using the spss system has been used and the research has reached a set of conclusions, the most important of which is the existence of a strong correlation and strong influence between the main and secondary variables at the public and private levels. The research suggested a set of recommendations in the light of the conclusions, including the need to harness the strong relationships between the variables and direct them towards the private universities in Erbil under study, with the need to document the relationship between each dimension of knowledge management operations and strategic prowess.

Keywords: knowledge management operations, strategic dexterity, private universities in the city of Erbil.