هەڵوێستی وڵاتانی هەرێمی و نێودەوڵەتی بەرامبەر شۆڕش و جوڵانەوەی بارزانییەكان 1930-1936
DOI:
https://doi.org/10.25156/ptjhss.v3n2y2022.pp296-303الكلمات المفتاحية:
شێخ ئەحمەد، خەلیل خۆشەوی، بارزان، كورد، بەریتانیاالملخص
لەسێدارەدانی شێخ عەبدولسەلام بارزانی دووەم له ساڵی 1914 نەبووە هۆی كۆتایی هێنان بە هزری ڕزگاری خوازی و نەتەوەیی لای بارزانیەكان، بەڵكو شۆڕشی یەكەمی بارزان بووە هۆی دەركەوتنی چەندین سەركردەی دیار لەناو بارزانیەكان، هەروەها دەرخەری ئەوڕاستیەش بوو كە خودی شێخ ئەحمەد بارزانی زۆر لێهاتوانە هەر حەوت عەشیرەتەكەی فیدراسیۆنی بارزانی بەدەستەوە گرتوو و بەهیچ جۆرێك ئامادەی ژێردەستی حكومەتی عێراق- بەریتانی نه‌بوو. هەر ئەمەش بووه هۆكاری ئه‌وه‌ی حكومەتی عێراقی به ناچاری داوای هاوكاری و هەماهەنگی لە بەریتانیا و ئێران و توركیا بكات بۆ زاڵ بوون به‌سه‌ر جووڵانه‌وه‌كانی بارزان. به‌گشتی ئه‌م توێژینه‌وه‌یه له ده‌روازه‌یه‌ك و دوو تەوەرەی سه‌ره‌كی پێك دێت، كه ئه‌وانیش دابه‌ش ده‌بن بۆ سه‌ر چه‌ند باسێك، له‌وانه له ده‌روازه دا باسی بارودۆخی سیاسی دەڤەری بارزان بەر لە ساڵی 1930 كراوە، له ته‌وه‌ره‌ی یه‌كه‌مدا باسی هەڵوێستی وڵاتانی هەرێمی بەرامبەر جوڵانەوەكانی بارزان 1930-1936 كراوه، له ته‌وه‌ره‌ی دووه‌مدا باس له هەڵوێستی وڵاتان لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی بەرامبەر به جوڵانەوەی بارزانیەكان 1930-1936 كراوە.
التنزيلات
المراجع
لیستی سەرچاوەكان:
1. بەڵگەنامە بەریتانییەكان
Coll 17/17 'FO Annual Reports, 1932-1938, 1947. Annual review of events 1939-1942. Political Review 1943-1944' [95v] (190/483), British Library: India Office Records and Private Papers, IOR/L/PS/12/2877, p.16-17.
Coll 17/17 'FO Annual Reports, 1932-1938, 1947. Annual review of events 1939-1942. Political Review 1943-1944' [95v] (190/483), British Library: India Office Records and Private Papers, IOR/L/PS/12/2877, p.55.
Gladwyn Jebb, Personalities in Kurdistan “June 1919”, Baghdad: The Government Press, 1919.
File 8/5 Monthly Intelligence Summaries, Iraq' [9r] (22/268), British Library: India Office Records and Private Papers, IOR/R/15/2/294, p.13.
File 8/5 Monthly Intelligence Summaries, Iraq' [9r] (22/268), British Library: India Office Records and Private Papers, IOR/R/15/2/294, p.12.
File 8/5 Monthly Intelligence Summaries, Iraq' [9r] (22/268), British Library: India Office Records and Private Papers, IOR/R/15/2/294, p.11.
Coll 17/10(1) 'Internal: political situation; relations with HMG' [148r] (300/982), British Library: India Office Records and Private Papers, IOR/L/PS/12/2860.
2. بەڵگەنامە توركیەكان
T.C. 030-0-010-000-000-259-741-10.
T.C. 30-10-0-0. 112.756.16.
3. كتێبەكان
بارزانى،أیوب. (2002). المقاومة الكردية لاحتلال 1914-1958، دار النشر حقائق المشرف، جنيف.
البارزاني،عزيز حسن عزيز . (2002). الحركة القومية الكوردية التحررية في كوردستان العراق 1939-1945، دهوك: دار سثيرز للطباعة والنشر.
كەریم، مستەفا محەممەد. (2022). پێشهاتە سیاسییەكانی دەڤەری بارزان، لە ماوەی ساڵانی 1902-1932، هەولێر، چاپخانەی رۆكسانا.
بارزانی، مەسعود. (2008). بارزانی و بزووتنەوەیڕزگاریخوازی كورد، بەرگی یەك، وەرگێڕانی: ئەبوبەكر ئیسماعیل، هەولێر: موكریان.
4. دكتۆرانامه‌ی بڵاونەكراوە
شواني، سه‌رسام خلیل عمر. (2021). دور النخب السیاسیة في تطوير العلاقات بين المملكة العربية السعودية وتركيا وانعكاستها على اقليم كوردستان العراق (2014-2018).
5. ماستەرنامەی بڵاونەكراوە
✓ ئەرگوشی، رۆژ عەبدوڵڵا عادل . (2010). ناوچەی بارزان لەنێ،ان ساڵانی 1931-1946 "لێكۆڵینەوەیەكی مێژوویی سیاسییە"، ماستەرنامەی بڵاونەكراوە، زانكۆی سەلاحەددین.
