لێكهوته كۆمهڵايهتييهكانى کۆڕۆنا لە کۆمەڵگەدا
توێژینەوەیەكی مەیدانییە لەههرێمى كوردستان لهسهردهمى پەتای كۆڕۆنادا(شەپۆلی4)
DOI:
https://doi.org/10.25156/ptjhss.v4n1y2023.pp588-609الكلمات المفتاحية:
لێكهوته كۆمهڵايهتييهكان، کۆڕۆنا ، کۆمەڵگە،الملخص
کۆرۆنا پەتایەکی تەندروستی جیهانییە کە لێکەوتەی جیاوازی لەسەر ژیانی مرۆڤایەتی هەبووە. ئامانجی ئەم توێژینەوەیەش خستنەرووی لێکەوتە کۆمەڵایەتییەکانی كۆرۆنایه لە هەرێمی کوردستان، و دهستنيشانی لێكهوتهکانی پەتاکە لەسەر تاكهكانى ئەو کۆمهڵگه یە. بە بەکارهێنانی هەردوو تیۆری کارلێکردنی هێمایی و ئاڵوگۆڕکردنی کۆمەڵایەتی، داتاکان کۆکراونەتەوە لە 462 کەس بە شێوەی هەڕەمەکی لەرێگەی دابەشکردنی پرسيارنامهى توێژينهوهكە بەشێوازی گوگڵ فۆرم له ئەیلولی 2021. ئەنجامەکان دەریانخست کە کۆڕۆنا لێکەوتەی کۆمەڵایەتی، رەفتاری، کلتوری و پەروەردەیی هەبووە؛ کارلێکى کۆمەڵایەتى نێوان تاکەکان و سەرمایەى کۆمەڵایەتى بەهەموو جۆرەکانییەوە لاوازکردووە، تەنها کاریگەرییەکى ئەرێنى پەیوەندییەکانى ناو خێزانى بەهێزکردووە. کۆڕۆنا بووەتە هۆی دەرکەوتنى چەندین ڕەفتارى جیاواز لای تاک وەك دورکەوتنەوەى کۆمەڵایەتى و گۆڕینی ڕەفتاری جۆری خورادن و خواردنەوە بۆ نموونە ئاوخواردنەوە و خواردنى میوە و و بەرهەمە خۆماڵییەکان بە ڕێژەى جیاواز زیادى کردووە. لەهەمان کاتدا کۆڕۆنا بۆتەهۆی دابەزینى ئاستى خوێندن (پەروەردەو فێرکردن)ە لە دامەزراوە پەروەردەییەکاندا ، لەگەڵ لاوازى پاڵنەرى خوێندن و لادانى ڕەفتارى لاى خوێندکاران. سەڕەڕای ئەوەی کە پەتاکە کاریگەرى کلتورى هەبووە لەسەر پیشەى خوێندکارو مامۆستاو کاسب.
التنزيلات
المراجع
سەرچاوەكان/
.1أمین، أسامە ربیع (2007): التحلیل الإحصائی، بإستخدام برنامج S.P.S.S، الطبعە الثانیە، المكتبە الأكادیمیە والمكتبە الأنجلو المصریە، القاهرە.
بدوی، أحمد زكی (1982): معجم مصطلحات العلوم الإجتماعیە، مكتبە لبنان، بیروت.
الحسن، أحسان محمد وعبدالحسین زینی (1982): الاحصاء الإجتماعی، دار الكتب للطباعە والنشر، الموصل.
حسن، عبدالباسط محمد (1982): أصول البحث الإجتماعی، الطبعە الثامنة، مكتبة وهبة، قاهرة.
طبیه، أحمد عبدالسمیع (2008): مبادئ الإحصاء، الطبعە الإولی، دار البدایە للنشر والتوزیع، عمان.
م. بلالوك، هیربرت (2000): الاحصاء الإجتماعی، ترجمە: عثمان الحسن محمد و سلیمان محمد رضوان، الطبعة الثانیة، مكتبە العبیكات، الریاض.
ملحم، سامی محمد (2002): مناهج البحث فی التربیە وعلم النفس، الطبعە الثانیە، دار المسیرة، عمان.
الحسن، احسان محمد (١٩٩٩): موسوعة علم الاجتماع، الطبعە الاولی، الدار العربیة للموسوعات، بیروت-لبنان.
غیث، محمد عاطف (٢٠٠٦): قاموس علم الاجتماع، دار المعرفة الجامعیة، اسکندریة
Aksan N., Kisac B., Aydin M., Demirbuken S. Symbolic interaction theory. Procedia Social and Behavioral Sciences 1 (2009) 902-904.
Bates L. C., Zieff G. , Stanford K. , Moore J. B. , Kerr Z. Y. , Hanson E. D. , Gibbs B. B. , Kline Ch. E., Stoner L. COVID-19 Impact on Behaviors across the 24-Hour Day in Children and Adolescents: Physical Activity, Sedentary Behavior, and Sleep. Children, 2020, 7, 138, 1-9.
Cassinat J. R. , Whiteman Sh. D. , Serang S. , Dotterer A. M. , Mustillo S. A. , Maggs J. L., Kelly B.
C. Changes in Family Chaos and Family Relationships During the COVID-19 Pandemic: Evidence From a Longitudinal Study. American Psychological Association, 2021, Vol. 57, No. 10, 1597–1610.
Chen X. , Ran L. , Liu Q., Hu Q. , Du X.,Tan X. Hand Hygiene, Mask-Wearing Behaviors and Its Associated Factors during the COVID-19 Epidemic: A Cross-Sectional Study among Primary School Students in Wuhan, China. Int. J. Environ. Res. Public Health 2020, 17, 2893, 1-18.
Cook K. S. Exchange: Social.
Social Exchange Theory - an overview | ScienceDirect Topics
Coronavirus & COVID-19 Overview: Symptoms, Risks, Prevention, Treatment & More (webmd.com)
Coronavirus (who.int)
COVID-19 Definition & Meaning - Merriam-Webster
Crossman A. Understanding Social Exchange Theory. 2020, Understanding Social Exchange Theory (thoughtco.com)
Delta variant | Meaning & Origin | Dictionary.com
Drotning K. J., Doan L., Sayer L. C., Fish J. N., Rinderknecht R. G. Not All Homes Are Safe: Family Violence Following the Onset of the Covid 19 Pandemic. Journal of Family Violence, 2022.
Every-Palmer S, Jenkins M, Gendall P, Hoek J, Beaglehole B, Bell C, et al. (2020) Psychological distress, anxiety, family violence, suicidality, and wellbeing in New Zealand during the COVID-19 lockdown: A cross-sectional study. PLoS ONE 15(11): e0241658
Farganis J. (ed.). Social Theory: the classic tradition to post-modernism. 2014, McGraw-Hill, Seven edition.
Hassen T. B. , Bilali H. EI., Mohammad S. Allahyari. Impact of COVID-19 on Food Behavior and Consumption in Qatar. Sustainability, 2020, 12, 6973, 2-18.
Hosseinzadeh P, Zareipour M, Baljani E, Rezaee Moradali M. Social Consequences of the COVID-19 Pandemic: A Systematic Review. Invest. Educ. Enferm. 2022; 40(1):e10.
Kalil A., Mayer S., Shah R. Impact of the COVID-19 Crisis on Family Dynamics in Economically Vulnerable Households. Working Paper • NO. 2020-143, 2020.
Macdonald B., Hülür G. Well-Being and Loneliness in Swiss Older Adults During the COVID-19 Pandemic: The Role of Social Relationships. Gerontologist, 2021, Vol. 61, No. 2, 240–250
oxford dictionary of sociology , john scott, print publication data 2014,published online 2015,publisher; oxford university press)(p498, the concise oxford dictionary of sociology, Gordon marshall,oxford university press 1994.
Pokhrel S., Chhetri R. A Literature Review on Impact of COVID-19 Pandemic on Teaching and Learning. A Literature Review on Impact of COVID-19 Pandemic on Teaching and Learning. Higher Education for the Future, 2021, 8(1) 133-141.
Ritzer G. Contemporary Sociological Theory and Its Classical Roots. 2003, McGraw-Hill,1st edition.
SARS-CoV-2 Delta variant - Wikipedia
Schleicher A. The impact of COVID-19 on education - Insights from Education at a Glance 2020. the-impact-of-covid-19-on-education-insights-education-at-a-glance-2020.pdf (oecd.org)
Singh J., Singh J. COVID-19 and Its Impact on Society. Electronic Research Journal of Social Sciences and Humanities, 2020, Vol 2 (1), 168-172.
Tadesse, S., & Muluye, W. (2020). The Impact of COVID-19 Pandemic on Education System in Developing Countries: A Review. Open Journal of Social Sciences, 8, 159-170.
The cambridge ditionary of sociology , bryan s turner, Cambridge university press,2006.
The SAGE dictionary sociology, steve bruce and steven yearly,SAGE Publications Ltd 1 Olivers’ Yard 55 city road London ECIY ISP, 2006.
WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard | WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard With Vaccination Data
Yung-Chi Chen . , Byrne E., Vélez T. Impact of the 2020 pandemic of COVID-19 on Families with School-aged Children in the United States: Roles of Income Level and Race. Journal of Family Issues, 2022, Vol. 43(3) 719–740.