شیکارێک بۆ فەلسەفەی سیاسی تۆماس هۆبز
الشريط الجانبي للمقالة
محتوى المقالة الرئيسي
الملخص
پوختە:
تۆماس هۆبز لەنێو کێشەمەکێشی سیاسی، شەری ناوخۆ، شێواوی کۆمەڵایەتی ژیاوە؛ وەها بارودۆخێک کاریگەری هەبووە لەسەر تێڕامانە سیاسییەکانی. بۆ تێگەیشتن لە ناوەرۆکی فەلسەفەی سیاسی ئەو، سەرەڕای لەبەرچاوگرتنی سەردەمی ژیانی، پێویستە تێڕوانینی ئەو دەربارەی سروشت و ناخی مرۆییش فەرامۆش نەکرێت. لەراستیدا ئەم دوو لایەنە کلیلی تێگەیشتنن لە مەبەست و ئامانجی ئەو لە پێکهێنانی دەوڵەتێکی تۆتالیتار. هۆبز هه‌وڵده‌دات بیرۆكه‌كانى سه‌باره‌ت به فه‌لسه‌فه‌ى سیاسى له گریمانه‌یه‌كى هزرى، كه "دۆخى سروشتییه"ده‌ست پێبكات و ورده ورده بچێته ناو كڕۆكى ئه‌و مه‌به‌سته‌ى ده‌یویست پێى بگات، كه ئه‌ویش "ده‌وڵه‌ته". ده‌وڵه‌تێكى به‌هێز و تۆكمه، كه كه‌سێك فه‌رمانڕه‌وایى بكات و جڵه‌وى به‌ده‌سته‌وه بێت، بەڵام دەوڵەتێک لەسەر بنەمای رێککەوتن و پەیمانێکی کۆمەلایەتی، بۆ ئه‌وه‌ى بتوانێت به‌رژه‌وه‌ندى گشتى و داخوازییه‌كانى هاولاتیان به‌دى بهێنێت. بە مەبەستی شیکارکردنی فه‌لسه‌فه‌ى سیاسى ئه‌م كه‌ڵه فه‌یله‌سوفه، میتۆدى شیكارى گیراوەتەبەر، هەوڵدراوە ئه‌و هۆكارانه شیبکرێتەوە، کە بوونه‌ته هۆى ئه‌وه‌ى هۆبز بوونى ده‌وڵه‌ت به پێویسته‌كى و ناچارى بزانێت. چۆن به‌ڵگه‌ى ئه‌قلانى ده‌هێنێته‌وه بۆ ڕه‌وایه‌تى به‌خشین به سیسته‌مى پاشایه‌تى ڕه‌ها؟ ماف و ئه‌ركى هاووڵاتى چۆن ده‌ست نیشان ده‌كات؟ ئەرک و مافه‌كانى فه‌رمانڕه‌وا چین؟ و بنه‌ماكانى ده‌وڵه‌ت له‌سه‌ر چى داده‌مزرێنێت؟. هه‌وڵ دراوە له چوارچێوه‌ى فه‌لسه‌فه‌ى سیاسى هۆبزدا به تایبه‌ت له تێروانینه‌كانى له كتێبى " لیڤیاتان" به‌هۆى شیكردنه‌وه‌ى ده‌قه‌كانى و به‌سوود وه‌رگرتن له‌و شیكارانه‌ى بۆیكراون وه‌ڵامی ئه‌م پرسیارانه بدرێتەوە.