ماکس ڤێبەر و شیکردنەوەی چەمکی کۆمەڵگا
DOI:
https://doi.org/10.25156/ptjhss.v4n2y2023.pp617-625الكلمات المفتاحية:
Society, Social Action, Religion.الملخص
ماکس ڤێبەر یەکێکە لە کۆمەڵناسە کلاسیکە گرنگەکان، کە لە بەرەوپێش بردنى کۆمەڵناسی و هزرى ئەخلاقى و سیاسی هاوچەرخیشدا ڕۆڵێکى تایبەتى هەیە. ڤێبەر وەک مارکس رەخنە لە سستمى سەرمایەدارى مۆدیرن دەگرێت، بەڵام ڤێبەر گۆڕانى قۆناغ بە قۆناغ و پلە بە پلەى کۆمەڵگا، لە گۆڕانى رادیکاڵ و شۆرەشگێڕانە بە باشتر دەزانێت، بەوەش دەکەوێتە ئاراستەی بەرامبەر مارکس. ڤێبەر شێوازى دابەشبوونى هێز و دەسەڵات لە کۆمەڵگادا، بە بنەمای ناکوکى کۆمەڵایەتى دەزانێت. لەو باوەڕەدایە هەموو کۆمەڵگایەک بە سێ قۆناغى یەک لە دواى یەکدا تێپەر دەبێت، ئەوانیش: کاریزمایی، نەریتى و ئەقڵانی. مێژووی هەموو کۆمەڵگایەکان بەپێویست دەبێت ئەو قۆناغە تایبەتانەی بڕیبێت تاکو بتوانێت جەوهەر و روحی تاکانەی مێژوویی هەر کۆمەڵگایەک وەک ناسنامەی مێژوویی پیشانبدات. لەم توێژینەوەیەدا تیشک خراوەتە سەر باسەکانی کردەی کۆمەڵایەتی، ئایین، دەسەڵات و چینە کۆمەڵایەتییەکان لە روانگەی ماکس ڤێبەرەوە. لە ئەنجامەکانی توێژینەوەکە: ڤێبەر جەختی کردۆتە سەر تاک، بۆیە ڕەفتاری تاکەکەسی وەک یەکەیەکى بنەڕەتى لە بەرچاو دەگرێت، ئەو پێیوایە سێ کردەى نەریتى و سۆزداری و بەهایی لە جیهانى ئەمڕۆدا بەرەو لای کردەى ئەقڵانى هەنگاو دەنێن. ڤێبەر ئایین بە هیوایەک دەزانێت بۆ چارەسەرى کێشەکان و وەڵامێکى مانادارە بۆ جیهانێکى بێ مانا. سەبارەت بە هێز و دەسەڵات ڤێبەر پێی وایە بنەمای هێز و دەسەڵات جیا لە بابەتەکانى ئابوورى ڕەگوڕیشەیەکى قوڵی دیكەی هەیە کە خۆی لە دەسەڵاتى (کاریزمایی و نەرێتی و ئەقڵانی) دا دەبینێتەوە. سەبارەت بە چینە کۆمەڵایەتییەکان و ململانێكانیان، ڤێبەر بنەمای چینی کۆمەڵایەتی لە یەک هۆکاردا (ئابووری) کورت ناکاتەوە، هەروەها ململانێی چینایەتى لە نێوان نەوەکانى یەک چیندا بۆ گەیشتن بە دەسەڵات روودەدات.
کلیلە وشەکان: کۆمەڵگا، کردەی کۆمەڵایەتی، ئایین، چینی کۆمەڵایەتی، دەسەڵآت..
التنزيلات
المراجع
لیستی سەرچاوەکان
آلن، كايرن (٢٠١٣) ماكس وبر درآمدی انتقادی، ترجمە ابوالفضل ذوالفقاری. تهران: دانشگاه شاهد
ئەلحەسەن، ئیحسان محەمەد (٢٠١٨) رابەرانی هزری کۆمەڵایەتی لێکۆڵینەوەیەکی شرۆڤەکارییە لە هزری کۆمەڵایەتی. وەرگێڕانی دانا مەلا حەسەن. سلێمانی: ناوەندی ئەندێشە
ئەنتونى گیدنز (٢٠١٦) سەرمایەدارى و تیورى کۆمەڵایەتى هاوچەرخ. وەرگێڕانی ئارام ئەمین شوانى. هەولێر: چاپخانەى روژهەڵات
تامین، ملوین (٢٠٠٦) جامعە شناسی طبقە. ترجمە د. عبدالحسین نیک گهر. تهران: نشر تویتا
تنهايی، حسين ابوالحسن (٢٠٠٨) درآمدي بر مكاتب و نظريه‌های جامعه‌شناسی. تهران: نشر مرندیز و نشر بهمن برنا
جمشیدیها، غلامرضا (٢٠٠٨) پیدایش نطریە های جامعە شناسی. چاپ سوم. تهران: انشارات دانشگاە تهران
دیلانى، تیم (٢٠٠٦) تئـیورییە کلاسیەکانى کۆمەڵناسی. وەرگێڕانی خالید شێخى سەقز: چاپخانەى بیریار
ریترز، جرج (٢٠١٥) نظریەهای جامعە شناسی معاصر و ریشەهای کلاسیک ان. ترجمە، خلیل میرزایی و علی بقایى سرابی. چاپ دوم. تهران: چاپخانە قدیانى
زکریا، خضر(١٩٩٨)، النظریات السوسیولوجیة، سوریا؛ الاهالي للطباعة و النشر.
شیخاوەندى، داور (٢٠٠٤) جامعه‌شناسی تجدد ماکس وبر جادوزدایی از جهان. تهران: نشر قطرە
عەلیزادە، خالد (٢٠١٦) کۆمەڵناسی ئایین. سەقز: ناوەندی چاپ و بڵاوکردنەوەی گوتار
غولامى، ئەحمەد (٢٠١٧) تیۆرەکانى کۆمەڵناسی ئایین. سنە: چاپخانەى مانگ
فروند، ژولین (٢٠٠٤) ماکس وبر و جامعە شناسی. ترجمە عبدالحسین نیک گهر، تهران: نشر تویتا
فیبر، ماکس (٢٠١٠) المفاهیم الاساسیة في علم الاجتماع. ترجمة: صلاح هلال. القاهرة: المرکز القومي للترجمة.
فیبر، ماکس (٢٠١٥)، مقالات في سوسیولوجیا الدین-الثقافة البروتستانتیة-، ترجمة: منیر الفندري، بیروت: المنظمة العربیة للترجمة، مرکز دراسات الوحدة العربیة.
کرایب، یان (٢٠١٦) نظریە اجتماعى کلاسیک. ترجمە شهناز مسمی پرست. تهران: نشر آگە
کیڤیستۆ، پیتەر (٢٠١٧) هزرە سەرەکیەکانى کۆمەڵناسی. وەرگیرانى هەورامان فەریق. سلیمانی: چاپخانەى حەمدى
گیدنز، انتونى (٢٠١٢) جامعە شناسی. ترجمە حسن چاوشیان. چاپ سوم. تهران: نشر نی
گین، نکیلاس (٢٠١٠) ماکس وبر و نظریە پست مدرن. ترجمە محمد مقدس. تهران: نشر نهادگرا
لابورت، فلیب، تولرا، وجان بیار فارنیە (٢٠٠٤) اثنولوجیا، ترجمە مصباح الصمد، بیروت: مجد المؤسسة الجامعیة الدراسات والنشر والتوزیع.
کوزر، لوئیس (١٩٩٨) زندگى و اندیشە بزرگان جامعە شناسی. ترجمە محسن ثلاثی. چاپ هفتم. تهران: انتشارات علمى
آشتیانی، منوچهر (٢٠١٤) ماکس وبر و جامعه شناسی شناخت. تهران: نشر قطره
وبر، ماکس (٢٠١٣) دین قدرت جامعه. ترجمە احمد تدین. تهران: شرکت نشر کتاب هرمس
Ritzer, G. and Stepnisky, J., 2017. Sociological theory. Sage publications.
Ritzer, G. and Stepnisky, J., 2020. Classical sociological theory. Sage Publications.
