ئاستی پابەندبوونی ڕۆژنامەنووسان بە پێوەرەكانی سەلامەتیی پیشەیی لە هەرێمی كوردستان
DOI:
https://doi.org/10.25156/ptjhss.v4n2y2023.pp704-714الكلمات المفتاحية:
level, occupation safety, Kurdistan region.الملخص
ئامانجی سەرەكی ئەم توێژینەوەیە بریتییە لە ڕادەی پابەندبوونی ڕۆژنامەنووسان بەتایبەت (پەیامنێران و وێنەگران) بە پێوەرەكانی سەلامەتیی پیشەیی لە هەرێمی كوردستان. كۆمەڵی توێژینەوەكە پێكهاتووە لە هەموو پەیامنێران و وێنەگرانی ڕۆژنامەنووسی دەزگاكانی ڕاگەیاندن لە هەرێمی كوردستان كە لە ناوچەكانی شەڕ و ململانێ ڕووماڵی ڕووداوەكان دەكەن. هەرچی نموونەی توێژینەوەكەش بریتییە لە (54) پەیامنێر و كامێرامانی دەزگاكانی ڕاگەیاندن لە ڕەگەزی (نێر) و (مێ) لە سنوری پارێزگای سلێمانی و ئیدارەی گەرمیان كە بەشێوەی هەڕەمەكی وەرگیراون. توێژینەوەكە لە جۆری توێژینەوە پەسنییەكان دادەنرێت و ڕێبازی ڕووپێوی لە ڕێگەی فۆرمی ڕاپێوی بۆ وەرگرتنی زانیاری پێویست لەبارەی ئامانجی توێژینەوەكە بەكارهاتووە.
لەو ئەنجامە زانستیانەی كە توێژینەوەكە پێیگەیشتووە: زۆرینەی ئەو ڕۆژنامەنووسانەی سنوری پارێزگای سلێمانی و ئیدارەی گەرمیان كە ڕووماڵی ڕووداوەكانی ناوچەی شەڕ و ململانێ دەكەن، خوولی فێركاری فریاگوزاری سەرەتاییان بینووە و شارەزاییان هەیە لەو بوارەدا. سەبارەت بە سەلامەتیی لە ناوچەكانی شەڕ، پلەی یەكەمی ڕۆژنامەنووسان زۆر لەگەڵ بەكارهێنانی كڵاوی پارێزەر و یەلەكی ڕۆژنامەنووسی و كەرەستە پێویستەكان و پیشاندانی ئەو جۆرە كەلوپەلانەن بەهێزەكانی نێو ململانێ بۆئەوەی بزانن كە ڕۆژنامەنووسن. دیسان زۆر لەگەڵ ئەوەدان كە لەكاتی دروستبوونی شەڕ لە ئۆتۆمبیل دووردەكەونەوە و خۆیان لە پشتی ساترە خۆڵ حەشاردەدەن. هاوكات زۆرینەیان زۆر لەگەڵ ئەوەدان كە لەنێوان پۆلیس و خۆپیشاندەران ڕاناوەستن، وەكچۆن پێویستە پێشبینی گۆڕینی ئاراستەی ڕووداوەكان بكەن و خۆیانی بۆ ئامادە بكەن.
كليلی وشەکان: ئاست، سەلامەتیی پیشەیی، هەرێمی كوردستان.
التنزيلات
المراجع
سەرچاوەكان
- What is Occupational Health and Safety of Journalists, IGI GLOBAL PUBLISHER of TIMELY KNOWLEDGE, Site entry date (15/9/2022), Available on the link: (https://www.igi-global.com/dictionary/shooting-the-messenger-slowly-but-surely/81683).
- عبدالله مكسور: السلامة المهنية الصحفية، موقع (معهد الجزیرة للإعلام)، تاريخ دخول الموقع (1/8/2022)، متاح على الربط التالي:
(https://lms.aljazeera.net/courses/course-v1:AJMI+411+2021_).
- William Horsley: Osce safety of journalist's guidebook, Office of the OSCE Representative on Freedom of the Media OSCE Lithuanian Chairmanship, 2012, P: 5.
- International Federation of Journalists: White paper on global journalism, 2020, P: 59.
- السلامة المهنية في العالم العربي والشرق الأوسط، موقع (IFJ)، تأريخ دخول الموقع (12/8/2022)، متاح على الربط التالي: (https://www.ifjarabic.org/%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1).
- Supporting Safety of Journalists in Iraq, by (UNESCO), 2019, p: 50.
٧- سەندیکاى ڕۆژنامەنووسانى کوردستان، ڕاپۆرتى پێشێلکارى ژمارە (٢٧ و ٢٨)، ٢٠٢١، ل121.
- مقرر نموذجي حول سلامة الصحافيين (دليل لأساتذة الصحافة في الدول العربية)، اليونسكو والإتحاد الدولي للصحافيين، بیروت، ٢٠١٧، ص13.
- A Journalist’s Resource for Safe and Ethical Reporting, Planning and preparation, (RSF), Site entry date (17/8/2022), Available on the link:
(https://training.rsf.org/chapter-2/).
- Inaara Gangji: Safety Tips for Journalists in Conflict Zones, (ICFJ), Posted date (25/4/2022), Available on the link:
https://www.icfj.org/news/safety-tips-journalists-conflict-zones
- محمد مكاوي: دليل السلامة الجسدية: كيف يحمي الفريق الصحفي نفسه في التقارير التعاونية؟، موقع شبكة الصحفيين الدوليين، تأريخ النشر (22/2/2022)، تأريخ دخول الموقع (25/5/2022)، متاح على الربط التالي: (https://ijnet.org/ar/story/%D8%AF%D9%84%D9%8A%D9%84).
- Mark Brayne,TRAUMA & JOURNALISM A Guide For Journalists, Editors & Managers, Dart Centre for Journalism & Trauma, 2007, p: 23.
- Inaara Gangji: The previous reference, same date.
- السلامة المهنية في العالم العربي والشرق الأوسط، المرجع السابق، نفس التأريخ.
١٥- خطة عمل الأمم المتحدة بشأن سلامة الصحفيين ومسألة الإفلات من العقاب، موقع (مفوضية الأمم المتحدة السامية لحقوق الإنسان)، تأريخ دخول الموقع (11/8/2022)، متاح على الربط التالي: (https://www.ohchr.org/ar/safety-of-journalists/un-plan-action-safety-journalists-and-issue-impunity).
- سەندیکاى ڕۆژنامەنووسانى کوردستان، ڕاپۆرتى پێشێلکارى ژمارە (٢٧ و ٢٨)، ٢٠٢١، ل41.
